در شرایطی که محققان و متخصصان سرطان مرزهای فهمیدن و شناخت خود از علم پایه سرطان را به طور مداوم و مستمر گسترش خواهند داد، شماری از شرکتهای بیوتکنولوژی نیز به جستوجو منفعت گیری از آموختههای متخصصان و سرطانشناسان برای بسیج سیستم ایمنی انسان در برابر این بیماری می باشند.
یکی از شوقانگیزترین پیشرفتها در عرصه مقابله با سرطان واکسنهایی می باشند که برای تحکیم سیستم ایمنی بدن در روبه رو این بیماری تشکیل خواهد شد. در این عرصه باید او گفت که دانشمندان با منفعت گیری از هوش مصنوعی جهشهای تومورهای سرطانی قابل تشخیص برای سیستم ایمنی بدن را شناسایی کرده؛ و بعد از آن هم بر پایه این تشخیص دست به تشکیل واکسنهای شخصیسازی شدهای میزنند- که برای تحکیم سیستم ایمنی بدن بیمار طراحی شده و بدن فرد را قادر به شکار و نابودی سلولهای سرطانی میکند.
در سال ۲۰۱۷، شرکت واکسنسازی «مدرنا» با همکاری غول دارویی «مرک» برنامههای خود برای اغاز آزمایشهای انسانی با یک واکسن شخصیسازیشده را- که تومورهای سرطانی را مقصد قرار میدهد- اظهار کردند. برای ساختن یک واکسن خاص برای هر بیمار، این شرکتها کار را با تعیین توالی دیانای سلولهای سالم و سرطانی بیمار اغاز میکنند و در ادامه نیز با قیاس دیانای سلولهای سالم و سرطانی، صدها و بعضی اوقات نیز هزاران جهش را در سلولهای سرطانی شناسایی میکنند. سپس از این هم نوبت منفعت گیری از هوش مصنوعی برای انتخاب ۳۴ جهش در هر بیمار میرسد- که به گمان زیاد علتایجاد واکنشی قوی در سیستم ایمنی بدن میبشود. این شرکتها برای آموزش الگوریتمها نیز با مراکز پزشکی و دانشگاهی همکاری کردهاند تا به مثالهای بیوپسی دسترسی اشکار کنند.
هوش مصنوعی این چنین اصول اولیه ایمونولوژی را- درمورد این که سلولهای سیستم ایمنی بدن کدام یک از ویژگیهای پروتئینها و اسیدهای آمینه را به راحتی تشخیص خواهند داد- مورد منفعت گیری قرار میدهد.
بر پایه این اطلاعات، این شرکت دست به تشکیل یک واکسن RNA شخصیشده میزند که سپس از تزریق به بیمار عکس العمل بزرگی به وجود آورده و علتمیبشود بدن فرد بیمار ارتشی از سلولهای ایمنی تشکیل کند- که مقصدشان به طور خاص جستجو و دعوا به سلولها و پروتئینهایی است که توسط هوش مصنوعی اشکار شدهاند. واکسنهای RNA که برای تشکیل واکسن کووید-۱۹ نیز مورد منفعت گیری قرار گرفتند، دستورالعملهایی را به سلولها داخل میکنند که علتمیبشود یک پروتئین خاص مرتبط با یک ویروس یا تومور (اما نه خود ویروس یا تومور) تشکیل کنند که برای سیستم ایمنی قابل تشخیص خواهد می بود- که به این معناست که سیستم ایمنی آن را به گفتن خارجی تشخیص داده و اغاز به تشکیل سلولهای ایمنی خواهد کرد که برای جستجو و نابودی آن طراحی شدهاند.
استفان بانسل مدیر عامل مدرنا به نیوزویک میگوید که «رویکرد شرکت در این عرصه بر این باور عمیق محکم است که سیستم ایمنی میتواند سرطان را ناکامی دهد. این باور از یک حقیقت ساده ناشی میبشود: طبق معمولً سیستم ایمنی در افراد سالم، سلولهای سرطانی را قبل از این که به تومور تبدیل شوند، از بین برمیدارد و می کشد». به حرف های او؛ «به همین علت است که طراحی درمانها بر پایه امضای ژنتیکی سرطان مورد مقصد، منطقیتر از رویکرد سنتی مقصدگیری سرطان بر پایه بخشی از بدن است که در آن یافت میبشود».
در ژوئن امسال شرکتهای مدرنا و مرک گزارش دادند که تقریباً ۶۸ درصد از بیماران مبتلا به ملانوم مرحله ۳ و ۴ به واکسن تشکیل شده جواب مثبت دادهاند.در این بین ۳۲ درصد نیز یا به درمان جواب ندادند و یا در تاثییر سرطانشان از دنیا رفتند.
او میگوید: «ما تا این مدت نمیدانیم که چرا این واکسن روی برخی افراد تاثییر میکند ولی روی برخی دیگر کار نمیکند. زیاد چیزها در رابطه سیستم ایمنی بدن وجود دارد که ما تا این مدت نمیدانیم. اما من کاملاً خوشبین هستم. تقریباً هر هفته یک مقاله تازه یا دیدگاه تازه وجود دارد که به این حوزه پشتیبانی میکند. اینها به هر حال روی هم جمع شده و دستاورد بزرگی را حاصل خواهند آورد».
واکسن مدرنا و مرک یقیناً تنها کوششهایی نیست که در عرصه تشکیل واکسن صورت میگیرد. شرکت بیوتکنولوژی ژنتک مستقر در سانفرانسیسکو نیز در حال گسترش واکسنی است که برای دعوا به تومورها طراحی شده است. این شرکت با BioNTech همکاری کرده- که این شرکت نیز همانند مدرنا به علت نقش خود در تشکیل واکسنهای mRNa در طول همهگیری کرونا شناخته شده است.
منبع