بهجستوجو نابسامانی که در یکی دو سال تازه بر بازار ماشین کشورمان سایه افکنده می بود، اقداماتی از سوی متولیان امر برای برگشت اسایش به این بازار انجام شد که تا حدودی تاثیرگذار بودند و از ابتدای امسال، هیجانات موثر بر بازار ماشین تا حد بسیاری تعدیل شد و در سهماهه سوم سال، قیمتها در این بازار بر مدار ارامش چرخید، بهطوری که مجموع خودروهای مونتاژی و داخلی تقریبا بدون تحول نرخ بودند. یقیناً بدون احتساب مونتاژیها و اگر تنها داخلیها را مورد نظر داشته باشیم، ناظر رشد نرخ جزئی بودیم.در این بین، این که تعداد بسیاری از متقاضیان خرید ماشین از زمانها پیش در سامانه یکپارچه فروش ماشین ثبتنام کرده و به مرور زمان در حال تحویل خودروهای خود می باشند نیز بر بازار ماشین در نیمه دوم سال بیتاثییر نبوده است. یکی از پیامدهای اراعه منظم ماشین از طریق سامانه، خروج دلالان و افت مقدار تقاضای کاذبی است که در چند سال قبل به بازار ورود کرده می بود. هنگامی تقاضای کاذب در بازار نباشد، حتی در دوره افزایش تقاضا برای خرید ماشین هم بازار دچار بهم ریختگی نخواهد شد و مهمتر این که بازار ماشین نسبت به قبل زیاد آرامتر خواهد می بود، آنچنان که اکنون ناظر این اسایش آمیخته با رکود در بازار ماشین هستیم. صمت در این گزارش حالت بازار ماشین را در نیمه دوم سال از کارشناسان این حوزه جویا شده که در ادامه میخوانید.
بازار رو به بهبود میرود
ابراهیم شجاعت، کارشناس حوزه ماشین درمورد حالت بازار ماشین در نیمه دوم سال ۱۴۰۲ به صمت او گفت: بازار ماشین در نیمه دوم سال با موضوعات گوناگونی مواجه می بود. یقیناً با اهمیت ترین فاکتور در بازار ماشین سرزمین ما به نرخ ارز و نوسانات آن بر میگردد و از آنجایی که در امسال و بهاختصاصی از نیمه دوم سال، تغییرات و نوسانات چندانی در نرخ ارز ناظر نبودهایم و حتی میتوان او گفت نرخ ارز ارامش نسبی داشته، به تبع آن بازار ماشین هم حالت به نسبت ثابتی، یقیناً همراه با رکود و ریزش قیمتها داشته است. ناگفته نماند که رکود جاری در بازار ماشین دلایل فرد دیگر هم دارد. یکی از عواملی که تبدیل حالت جاری بازار ماشین ما در قسمت خودروهای داخلی شده به این نوشته برمیگردد که خودروسازان بعد از زمانها عدمتحول نرخ محصولاتشان در نهایت موفق شدند از شورای رقابت دستور تحول نرخ برخی از محصولاتشان بهگفتن خودروهای تازه و بهینهسازی شده بگیرند و در روبه رو بر پایه مشکلات قانونی که فعالیت سامانه یکپارچه فروش ماشین و به عبارتی سامانه نوبتدهی داشت، توانستند اراعه این خودروها را جانشین خودروهایی که در سامان اراعه میشد، کنند. از آنجایی که کلاس این خودروها بالاتر از خودروهای قبلی می بود، علتشد رکود فرد دیگر شکل بگیرد و خودروسازان ظرفیتشان را به نوبت بفروشند و همین نیز عاملی شد تا قدری رکود در بازار ماشین زیاد تر بشود.
شجاعت در ادامه گفت: بازار خودروهای خارجی یا بهتر است بگوییم مونتاژی هم متاثر از واردات ماشین می بود. ما در نیمه دوم سال ناظر واردات مقداری از خودروهای خارجی بودیم، اما به هرحال به نوعی واردات ماشین اتفاق افتاد که در نهایت هم پلاک شدند، این نوشته بازخورد مثبتی در بازار ماشین سرزمین داشت و این سیگنال را به این بازار داد که به گمان زیاد خودروهای خارجی با نرخ مناسب داخل و اراعه خواهند شد. این کار یکی از مواردی می بود که علتشد قدری حالت بازار ماشین تحول کند. در کنار این نوشته، افزایش تیراژ تشکیل در قسمت خودروهای مونتاژی در سرزمین بالاتر از برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت، که حتی در آخر آذرماه از تشکیل ۲۰۰ هزار ماشین هم عبور کردند، علتشد بازار خودروهای مونتاژی نیز بهشدت ریزشی باشد.
کارشناس بازار ماشین با اشاره به این که نرخ زیاد تر خودروهای داخلی در بازار به نرخ کارخانه نزدیک شده، اظهار کرد: واردات و افزایش تشکیل خودروهای مونتاژی از عمده دلایلی است که تبدیل ریزش نرخ خودروها و بهنوعی تشدید رکود بازار ماشین شده است. ریزش در بازار مونتاژیها حتی اراعهکنندگان این خودروها را به سمت فروش اقساطی سوق داده است. با همه اینها، اگر فاکتور مهم که سیگنال زیاد قوی به بازار ماشین ما میدهد یعنی ارز هم چنان نرخ ثابتی داشته باشد، شرایط بازار ماشین بهتر خواهد شد.
ریزش قیمتها ادامهدار است
شجاعت در جواب به این سوال که آیا ریزش قیمتها ادامهدار خواهد می بود یا خیر، اظهار کرد: این نوشته بهشدت متاثر از نرخ ارز است و اگر ناظر شوک ارزی و نوسانات نرخ ارز نباشیم، روال ریزشی قیمتها در بازار ماشین ادامهدار خواهد می بود.
وی درمورد علت رکود بازار ماشین در امسال او گفت: رکود جاری در بازار ماشین بهعلت این می بود که زمان زمان طویل بین مقدار اراعه و تقاضا فاصله بسیاری داشتیم. در این شرایط، اراعه جوابگوی تقاضای بازار ماشین نبوده است که به نابسامانی در این بازار دامن زد. در امسال بهواسطه عمل های انجامشده بازار ماشین تا حدی کنترل و مقدار اراعه و تقاضا به نوعی به هم نزدیک شده است. تشکیل ماشین در دو سال قبل، از یک میلیون ماشین در سال عبور کرده و توانسته قسمت قابلتوجهی از تقاضای بازار ماشین را پوشش دهد. از نظر دیگر با دقت به عمل های انجام شده در نهایت دلالان و واسطهگرانی که در زمان افزایش فاصله نرخ خودروها در بازار و کارخانه داخل بازار ماشین شده بودند، از این بازار خارج شدند که از مقدار تقاضای کاذب در بازار ماشین کاست و اکنون بازار زیاد تر پاسخگوی تقاضای واقعی است. این در حالی است که زیاد تر مصرفکنندگان واقعی خودروهای موردنیازشان را از کارخانه، با اختلاف نرخ کمتری با بازار، خریداری کنند. انتظار برای تحویل خودروهای ثبتنامی از سوی سامانه و این چنین خروج دلالان علتوضعیت جاری و به نوعی افت خرید و فروش در بازار ماشین و رکود آن شده است.
زنگ خطر برای صنعت ماشین
شجاعت با اشاره به این که بازار برای خرید ماشین از سوی مصرفکنندگان واقعی حالت خوبی دارد، در ادامه گفت: اگر در بازار ماشین اراعه و تقاضای جاری ادامه یابد، در طویل مدت تبدیل اسایش نسبی در این بازار میبشود. یقیناً اکنون خودروسازان در او گفت و گو تامین نقدینگی تحتسختی می باشند که این کار بر حرکت آنها در روبه رو بازار تاثیرگذار است. اگر این نگرانی رفع بشود، سیگنال مثبتی برای بازار ماشین ما خواهد می بود. ادامه این چشماندازهای مثبت در بازار ماشین علتنزدیکتر شدن نرخ ماشین در کارخانه و بازار طی سال آینده خواهد شد و حالت این بازار را بهتر خواهد کرد.
وی در جواب به این سوال که حالت بازار در ماههای باقیمانده از سال را چطور برسی میکند، اظهار کرد: تا اسفند ماه و در هفتههای پایانی سال به نظر ناظر اتفاق خاصی در بازار ماشین نباشیم، اما سپس از انتخابات امکان دارد بازار ماشین با افزایش نرخ نزدیک به ۱۰ درصدی یا حتی کمتر قیمتها مواجه بشود. یقیناً اگر دولت مدیریت درستی بر بازار ماشین داشته باشد و بهخوبی بر بازار ارز نظارت و کنترل کند، افزایش نرخ ماشین کمتر از این هم خواهد شد.
کارشناس حوزه ماشین در آخر او گفت: با وجود این که افزایش تشکیل ماشین تاثیرات خوبی بر بازار ماشین داشته و بازار تا حدی کنترل شده، اما مشکل مهم در صنعت ماشین است که دچار چالشهای جدی است. به جرأت میتوان او گفت خودروسازان داخلی ما بهواسطه زیان انباشته و مشکلاتی که دارند از مرزهای ورشکستگی عبور کردهاند. اوضاع نامناسب صنعت ماشین، بیشترین سیگنال منفی را به بازار ماشین میدهد. نوشته دیگر این که برخی از مونتاژکاران ما امسال برای نخستینبار از نظر ارزشی از خودروسازان داخلی عبور کردهاند که اتفاق خوبی برای صنعت ما نیست. حقیقت این است که تنها اگر با مقصد داخلیسازی مونتاژ انجام بشود برای صنعت ما سودمند خواهد می بود که باید این نوشته موردتوجه متولیان امر قرار گرفته و از آن غافل نشویم. صرف بالارفتن قیمتافزوده و تشکیل خودروهای مونتاژی و به عبارتی مونتاژکاری، زنگ خطر جدی برای صنعت ماشین است که در نهایت تبدیل نابودی آن خواهد شد.
نظارت بر کارکرد خودروسازان زیاد تر بشود
فیروز نادری، کارشناس بازار ماشین درمورد حالت کلی بازار ماشین در نیمه دوم امسال به صمت اظهار کرد: تا نزدیک به یک ماه قبل تا حدودی نرخ خودروها در بازار کنترل شده می بود، اما سپس از آن مقداری افزایش نرخ را در بازار ناظر بودیم که زیاد تر هم از سوی شرکتهای خودروساز داخلی این اتفاق رقم خورد. یکی از مواردی که علتاین افزایش نرخ در بازار ماشین شد، عدمتحویل برخی از خودروها همانند پژو پارس می بود. این کارشکنی علتشد حالت بازار تحول کند و ناظر افزایش نرخ در برخی از خودروهای تشکیل داخل باشیم. به نظر من، این نوع کارشکنی به عمد است و با این مقصد انجام میبشود که در نهایت افزایش نرخ خودروها اتفاق بیفتد.
نادری با اشاره به این که تلاش خودروساز برای افزایش نرخ محصولاتشان فقط همین مورد نیست، او گفت: در مواردی هم ناظر بودیم که با نصب گیربکسهای تازه در نرخ خودروهای تشکیل داخل افزایش نرخ رقم خورد. متاسفانه ناظر نظارت و کنترل چندانی بر کارکرد خودروسازان نیستیم و همین کار علتشده در یک ماه قبل نرخ پرشیای معمولی از ۵۰۰ میلیون تومان به ۵۷۰ میلیون تومان برسد. عدمتحویل و دیر پلاک شدن برخی خودروها بر بازار تاثییر مستقیم داشت. هنگامی اراعه ماشین بهاختصاصی خودروهایی که مورداستقبال بازار می باشند کم بشود، به طبع قیمتها افزایش خواهد یافت این روندی عادی است که بر پایه حالت اراعه و تقاضا در هر بازاری رخ خواهد داد.
افزایش قیمت، تقاضا را بالا برد
کارشناس بازار ماشین اظهار کرد: بازار زمانها می بود در رکود و قیمتها ریزشی می بود که به تبع آن ناظر خرید و فروش چندانی هم در این بازار نبودیم، اما با افزایش قیمتها در یک ماه تازه، خرید و فروش در بازار زیاد تر ماشین شده است. بهطور معمول، هنگامی در بازار اراعه ماشین مشابه با تقاضا نیست و از سویی هم در بازار خودروها گرانتر شوند، خرید و فروش افزایش اشکار میکند و در روبه رو با ارزان شدن خودروها و رکود بازار، فردی خریدار ماشین نیست.
او همین طور گفت: نوسانات نرخ دلار تاثییر بسیاری بر بازار ماشین دارد و از آنجاکه نرخ دلار مدتی است ثابت مانده، حالت بازار ماشین به نسبت در اسایش است، یقیناً با افزایش نرخ خودروهای داخلی که به تبع آن خودروهای چینی هم افزایش نرخ داشتند، برخی خودروها در بازار به سمت افزایش نرخ حرکت کردند.
نادری درمورد حالت بازار ماشین در ماههای پایانی سال نیز او گفت: اگر خودروسازان داخلی سریع تر نسبت به تحویل خودروها عمل نکنند، روال افزایش قیمتها تا عید ادامه خواهد داشت. در روبه رو اگر اراعه خودروها به موقع انجام بشود، افزایش قیمتها همینجا متوقف خواهد شد. به عبارتی تنها عاملی که اکنون میتواند مانع افزایش نرخ خودروها در بازار بشود، اراعه مناسب از سوی خودروسازان داخلی است.
کارشناس بازار ماشین در آخر خاطرنشان کرد: حقیقت این است که متولیان امر و نهادهای ناظر، نظارت و کنترلشان را بر خودروسازان چه در قسمت تشکیل داخل و چه مونتاژکاران کم کردهاند. بازار ماشین هم چنان چشمانتظار تصمیمات متولیان امر است، تصمیماتی که متاسفانه گاه به زیان مصرفکننده نهایی همه میبشود. با همه اینها نبوده است نظارت، حالت بازار ماشین را پیچیده و نابسامان کرده است.
سخن پایانی
بنا بر این گزارش و به نظر کارشناسان، بازار ماشین هم چنان در رکود نسبی بهسر میبرد و اگر چه در برخی خودروها ناظر افزایش جزیی قیمتها بودهایم، اما در کل چون اراعه به مقدار مناسب و بهموقع انجام نمیبشود و برنامههای تشکیل و واردات ماشین اشکار نیست، فعلا این بازار در یک ارامش همراه با رکود روزگار میگذراند. فعالان بازار ماشین اعتقاد دارند دولت باید بر حالت اراعه ماشین از سوی خودروسازان، چه قسمت تشکیل داخل و چه مونتاژیها، نظارت دقیقتر و سختگیرانهتری داشته باشد، چراکه عدمهماهنگی در همین اراعه اندک خودروها و کارشکنی در عدمتحویل خودروهای ثبتنامی در سامانه یکپارچه، خود بهگفتن عاملی در جهت تضعیف بازار ماشین عمل خواهند کرد و گاه تبدیل افزایش نرخ برخی از خودروها و زیان مصرفکنندگان واقعی خواهد شد. بازار ماشین بهواسطه حساسیتی که برای ذینفعان دارد، این روزها چشمانتظار است. این بازار زیاد تر ماههای امسال را در رکود گذرانده، اما تا این مدت اسایش نسبی خود را نیافته و اراعه و تقاضا در این بازار به حالت عادی و مناسب نرسیده است.
منبع