کلمه فرانسوی “رنسانس” در کلمه از کلمه ایتالیایی “rinascita” به معنی “تولد مجدد” گرفته شده است. علاوه بر کاربرد مهم آن در ارجاع خاص به آن دوره از تاریخ اروپای غربی که نشان دهنده گذار از قرون وسطی به مدرنیته می بود، در مفهوم کلی تر، رنسانس به معنی “تجدید زندگی، نیرو، علاقه و غیره” نیز هست. نیروی هوایی عراق نیز در دوران پسا صدام حسین یک رنسانس کامل را توانایی کرده است. این نیرو در زمان صدام حسین زیاد پیشرفته می بود و جنگنده های زیاد مدرنی را به طور اختصاصی از شوروی دریافت کرده می بود. اما بعد از جنگ با ایران، دعوا به کویت و جنگ اول خلیج فارس، نیروی هوایی عراق به شدت تضعیف شد و در طول دعوا ایالات متحده به عراق که به سقوط صدام حسین انجامید، قسمت باقیمانده این نیرو نابود شد و چیز بسیاری از نیروی هوایی عراق باقی نماند.

با این حال در سال های تازه و بدنبال ظهور داعش، نیروی هوایی عراق به پشتیبانی ایالات متحده یک دوره بازسازی را توانایی کرده که مهم ترین آن ها، قرار دادن جنگنده های آمریکایی اف-۱۶ در اختیار این سرزمین بوده است.

اگرچه F-16 مطمئناً پرچمدار واقعی رنسانس نیروی هوایی عراق بعد از صدام است، اما این تنها هواپیمای جنگی نیست که در این تولد مجدد نقش داشته است. علاوه بر اف-۱۶، هواپیماهای نظامی فرد دیگر نیز وجود دارند که به دور شدن این نیرو از هواپیماهای جنگی طراحی شده توسط شوروی در دوران جنگ سرد پشتیبانی کرده اند ( مانندMiG-23 “Flogger,” MiG-25 “Foxbat” and MiG-29 “Fulcrum).

کاروان رزمی سسنا AC-208

قبل از ورود F-16 یا حتی دومین پرنده جنگی در این لیست به عراق، این هواپیما می بود که به نیروی هوایی عراق اجازه می داد با گروه تروریستی دولت اسلامی داعش مبارزه کند. اکنون، طبق معمولً فردی زمان شنیدن نام سسنا به هواپیماهای جنگی فکر نمی کند، اما به قول معروف، “زمان استیصال نیاز به عمل های از روی استیصال دارد، که خود پیچشی از این شعار نظامی است که «خودت را وفق بده، سرهم بندی کن و پیروز شو».

همانطور که وب سایت فناوری هوایی (AT) تشریح می کند:

کاروان رزمی AC-208 یک هواپیمای جنگی تهاجمی سبک است که توسط شرکت دفاعی و هوافضای Alliant Techsystems (ATK) مستقر در ایالات متحده، یکی از شرکت‌های تابعه Northrop Grumman ساخته شده است. Cessna 208 Caravan یک هواپیمای مسافربری و کاربردی است که در دهه ۱۹۸۰ ساخته شده است. کمپانی ATK یک نسخه رزمی از Cessna 208 را با تشکیل قابلیت های جاسوسی، نظارت و پایش ساخته است.

این هواپیما به گفتن یک هواپیمای ضد شبه نظامیان (COIN) تبدیل شده از یک هواپیمای باری / شناسایی عمل می کند. همراه با Embraer A-29 Super Tucano که توسط فرماندهی عملیات اختصاصی نیروی هوایی ایالات متحده (AFSOC) منفعت گیری می شود، نشان می دهد که حتی در عصر حاضر و عصر جنگنده های پنهانکار نسل پنجم، هواپیماهای تک موتوره پروانه ای نیز نقشی برای پر کردن در عملیات های رزمی خط مقدم نبرد دارند. نیروی هوایی عراق دستکم دو فروند هواپیمای AC-208 در اختیار دارد. حداکثر شدت کروز هواپیمای Cessna Grand Caravan نزدیک به ۳۴۲ کیلومتر بر ساعت است.

این هواپیما حتی در آهنگ رسمی “یا ستار” که آهنگی انگیزشی برای نبرد ارتش عراق علیه داعش بوده و توسط خواننده پاپ عراقی، احمد جواد (متولد ۱۹۸۵) خوانده شده است، نیز وجود کوتاهی دارد. در دقیقه ۳:۴۳ (زیاد دقیق نگاه کنید)، این هواپیما را در حال شلیک یکی از موشک های مرگبار هلفایر خود خواهید دید.

خلبانان عراقی هواپیمای Caravan خود را در انهدام اهداف زمینی داعش کاملاً ماهر نشان دادند و حتی بعد از عملیاتی شدن رسمی دو هواپیمای بعدی در این لیست، به این کار خود ادامه دادند. غم انگیز این که در ۱۶ مارس ۲۰۱۶، دستکم یک فروند هواپیمای Cessna متعلق به نیروی هوایی عراق در یک عملیات رزمی ضد داعش در نزدیکی کرکوک سقوط کرد. توضیح رسمی دولت عراق برای سقوط این هواپیما “یک مشکل فنی” می بود، در حالی که ماشین تبلیغاتی داعش ادعا می کرد که آنها خودشان این هواپیما را با شلیک ضد هوایی ۵۷ میلی متری سرنگون کرده اند. علت واقعی هرچه که باشد، هر سه خدمه این هواپیما در این سانحه جان باختند.

Aero Czech L-159 ALCA

حداقل یکی از متحدان آمریکا در ناتو نیز تصمیم گرفت تا نقشی در رنسانس نیروی هوایی عراق سپس از دوران صدام داشته باشد، به طور خاص، جمهوری چک. هواپیمای اضافه شده در این مورد L-159 است، که یک هواپیمای جنگی سبک مادون صوت و یک هواپیمای آموزشی پیشرفته است که توسط کمپانی Aero Vodochody (مستقر در فرودگاه وودوچودی در منطقه شرقی پراگ در منطقه شهرداری وودوچودی و اودولنا وودا) گسترش یافته و ساخته می شود که خود نسخه ای از هواپیمای L-39 Albatros ساخت همین کمپانی است.

ALCA اولین پرواز خود را در ۴ آگوست ۱۹۹۷ انجام داد و در آوریل ۲۰۰۰ در نیروی هوایی چک داخل سرویس عملیاتی شد. در اغاز سال ۲۰۱۵، عراق قراردادی برای خرید ۱۴ هواپیمای L-159 ، متشکل از ۱۲ فروند L-159A (نوع تک سرنشینه) و دو فروند L-159T1 (نوع دو سرنشینه) امضا کرد. بر پایه اسناد حاضر، نیروی هوایی عراق تا سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۱۰ فروند از این هواپیماها را در قابلیت عملیاتی در خدمت دارد.

مشخصات L-159A عبارت هستند از:

در رابطه اثربخشی این پرنده جنگی در اختیار نیروی هوایی عراق، در مقاله ای در نوامبر ۲۰۱۷ از انور حمد امین، ژنرال زمان نیروی هوایی عراق این چنین می گوید:

« ALCA نقش مهمی در ناکامی داعش ایفا کرده است.. آن ها به گفتن بخشی از نیروهای رزمی ما به پرواز درآمدند، همراه با Cessna 208 Caravanها، Su-25 ها و F-16 ها در عملیات های رزمی در سراسر شمال و شمال غربی عراق برای پشتیبانی به آزادسازی جاهایی همانند فلوجه، رمادی، راوه، تل عفر، نویجه و موصل شراکت داشتند».

در این مقاله این چنین اشاره شده که اولین ماموریت رزمی ALCA IQAF در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۶ انجام شد، وقتی که دو پرنده جنگی، هر کدام با دو بمب Mk82، به اهداف داعش دعوا کردند که هر چهار بمب با پیروزی روی مقصد ها رها شد.

مسئله این که سخن بگویید های ژنرال امین نشان می دهد که نیروی هوایی عراق همه جنگنده های ساخت شوروی دوران صدام را از دست نداده است و آمار نشان می دهد که این سرزمین تا این مدت ۲۱ فروند جنگنده Suhkhoi Su-25 “Frogfoot” در ناوگان خود دارد.

F-16 Fighting Falcon

دو فروند اول F-16 های نیروی هوایی عراق در ژوئن ۲۰۱۵ در پایگاه هوایی بلد به زمین نشستند، موضوعی که علتنشاط زایدالوصف سربازان عراقی مستقر در پایگاه شد.

آمارهای WDMMA مدعی است که در کل ۲۶ فروند جنگنده F-16IQ در ناوگان جنگنده های نیروی هوایی عراق دیده می شود. دو فروند از آنها در جریان حوادثی در سال ۲۰۲۱ از بین رفتند. جوزف ترویتیک در مقاله ای در ماه مه ۲۰۲۳ برای The Warzone به گزارش آژانس های اطلاعاتی ایالات متحده در رابطه این جنگنده ها اشاره می کند:

بر پایه این گزارش، «اف-۱۶ های عراق هم چنان قابل اعتمادترین پلتفرم شیلک می باشند. عراق از هلیکوپترهای تهاجمی Mi-28 یا Mi-35 ساخت روسیه، پهپادهای مسلح CH-4 ساخت چین و یا جنگنده‌های سبک L-159 تشکیل چک برای حملات، دستکم علیه داعش، بین اول ژانویه تا ۳۱ مارس ۲۰۲۳ ، منفعت گیری نکرده است.

ناوگان عراق از ۳۴ فروند F-16IQ – ترکیبی از نسخه‌های تک و دو سرنشینه – دارای قابلیت ماموریت ۶۶ درصدی می باشند و نیروی هوایی عراق می‌تواند به قدر کافی مأموریت‌های هوا به زمین را با قطعات جاری و پرسنل حاضر انجام دهد. این گزارش ادامه می‌دهد: «هواپیماهای ساخت روسیه در ناوگان نیروی هوایی عراق به علت ناتوانی در دستیابی به قطعات به علت تحریم‌های مربوط به جنگ در اوکراین، در حالت نامناسبی قرار دارند.»