به گزارش خبرخوان
گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم_ مجتبی برزگر: سیداحسان قاضی‌زاده هاشمی به گفتن نماینده مردم احمدآباد، رضویه، سرخس و فریمان در مجلس شورای اسلامی وجود دارد اما او تنها به این شناسنامه معروف نیست. دوشنبه یازدهم بهمن‌ماه ۱۴۰۰ سیداحسان قاضی‌زاده هاشمی به‌گفتن دبیر شورای نظارت بر صداوسیما انتخاب شد.
او در دوره‌های دهم و یازدهم مجلس شورای اسلامی به‌گفتن نماینده این قوه، عضو شورای نظارت بر رسانه ملّی بوده است. او این چنین در دو دوره انتخابات دوازدهم و سیزدهم ریاست‌جمهوری به‌گفتن نماینده این شورا در کمیسیون بازدید تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری مسئولیت‌دار ماموریت می بود.
اما با این اوصاف مدام در او گفت و گو فرهنگ، هنر و ورزش سرزمین وجود فعالی داشته و جزو دغدغه‌مندان این حوزه‌ها به حساب می اید. چرا که در ماجرای حق پخش تلویزیونی ورود جدّی داشت و یا در او گفت و گو شفافیت مالی صداوسیما و افزایش سهم فرهنگ در بودجه سرزمین.
قاضی‌زاده هاشمی در جریانِ پخش کالاهای لوکس و تجمل‌گرا در آگهی‌های بازرگانی که به دوره صداوسیمای قبل برمی‌گردد و کُددار کردن بودجه‌های صداوسیما و جلوگیری از پخش بی‌رویه تبلیغات در تلویزیون قدم‌های بلندی برداشت. تعداد بسیاری او را به آن سخن بگویید‌های جسورانه درمورد مانع‌تراشی‌های دولت دوازدهم سپس از ساخت و پخش سریال «گاندو» می‌شناسند. روزهایی که دولتمردانِ زمان به جستوجو گرو‌گان‌گرفتن بودجه صداوسیما برای ساخت «گاندو» بودند.
آخرین مطالب
با او بعد از ۸ سال فعالیت به گفتن عضو شورای نظارت بر صداوسیما و دبیری سه ساله او گفت‌وگویی داشتیم که قسمت اول آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد:
نظارت ما در شورا، پسینی است نه پیشینی!
* آقای قاضی‌زاده، شما در طول سال‌های تازه به گفتن عضو و دبیر شورای نظارت بر صدا و سیما فعالیت داشته‌اید. این شورا در مقاطع گوناگون مدام نقش تأثیرگذاری در رسانه‌ها ایفا کرده است. در برخی دوره‌ها، همانند وقتی که مردم با خبرهای شورا زیاد تر آشنا بودند، این تأثیرگذاری محسوس‌تر می بود. به یاد داریم که در آن زمان‌ها، موضوعاتی چون تذکرات به مدیران شبکه‌ها یا نقد و برسی سریال‌ها و برنامه‌ها به وفور در رسانه‌ها نقل می‌شد. اما در سال‌های تازه، به اختصاصی در دوران مدیریت آقای جبلی، این مسائل به طور قابل توجهی افت یافته است. سوال اینجاست که چرا این تغییرات رخ داده و چه عواملی در قبل جهت ابراز و ظهور زیاد تر شورای نظارت شده است؟
در نزدیک به هشت سالی که عضو شورای نظارت صدا و سیما بودم، در دوران‌های مختلفی فعالیت کرده‌ام. ارتباطات من با جناب عالی و دیگر دوستان، به‌اختصاصی در خصوص دغدغه‌های رادیو و تلویزیون، همیشه برایم حائز اهمیت بوده است. به یاد دارم که در دوره‌های گوناگون، از وجود آقای سرافراز تا مدیریت آقای علی عسگری و اکنون آقای جبلی، مدام درصدد بازدید و بهبود حالت رسانه‌ها بودیم.
شورای نظارت به دو نوشته جدّی دقت دارد: اول این که نظارت‌هایش در تعداد بسیاری از موارد پسینی است و نه پیشینی. در وقتی که به گفتن دبیر هیئت نظارت بر مطبوعات فعالیت می‌کردم، مجوزها و لغو مجوزها تحت نظارت ما قرار داشت. به همین علت، هیئت نظارت بر مطبوعات به لحاظ قوت اجرایی، موقعیتی نیرومندتر دارد، در حالی که شورای نظارت صدا و سیما به جهت قانون اساسی و ترکیب آن از نمایندگان بیشترین نهادها شکل گرفته است.
در سایت خبری خبرخوان آخرین اخبارحوادث,سیاسی,فرهنگ وهنر,اقتصاد و تکنولوژی,دفاعی,ورزشی,ایران,جهان را بخوانید.
او گفت و گو شورای سیاستگذاری نقل شد؛ این شورا الان کجاست؟
قضیه دیگر این است که سازمان صدا و سیما به طور طبیعی تمایلی به نظارت ندارد و در پی این است که اختیارات خود را نگه داری کند. در دوران آقای سرافراز، او گفت و گو شورای سیاستگذاری نقل شد، اما این شورا اکنون کجاست؟ آیا منویات رهبری در این عرصه به درستی پیاده‌سازی شده است؟ به نظر می‌رسد که سازمان تمایل دارد اختیاراتش را نگه داری کند و در نتیجه، اختیارات شورای سرپرستی به رئیس سازمان توسط مقام معظم رهبری تا زمان تدوین قانون تازه تفویض شده است.
سوال اساسی این است که چرا با وجود گذشت ۶ دوره مجلس، تا این مدت هیچ قانون جدیدی برای نظارت بر سازمان صدا و سیما تدوین نشده است؟ سال ۱۳۶۱، قانونی برای این سازمان به تصویب رسید، اما در همه این سال‌ها، ما ناظر کوششهایی ناکام در تدوین قوانین تازه بوده‌ایم. این نوشته به طور مکرر در دولت‌ها نقل شده، اما هیچ‌کدام به سرانجام نرسیده‌اند. به نظر می‌رسد که خود سازمان صداوسیما با نگه داری اختیاراتش در این عرصه، مانع از پیشرفت در تدوین این لوایح و مطرح‌ها شده است.
در نهایت، باید بگویم که در شورای نظارت، ما گزارش‌های نظارتی بسیاری داشته‌ایم و به هیچ وجه بیکار نبوده‌ایم. نزدیک به ۴۰۰ مورد مکاتبه با سازمان صداوسیما در حوزه‌های گوناگون صورت گرفته، گزارشات هرکدام، نتیجه ساعت‌ها کارِ کارشناسی در شورا بوده است.
ما در شورای نظارت بر صداوسیما چندین دفعه گزارش‌های مختلفی را بازدید و تذکراتی را اراعه داده‌ایم. برخی موارد نیاز به جواب داشتند و در مواردی دیگر تنها به مطرح نکاتی بسنده کرده‌ایم. این گزارش‌ها را به سران سه قوه و این چنین به دفتر مقام معظم رهبری ارسال کرده‌ایم. سالانه، گزارش‌های جامعی از کارکرد سازمان صداوسیما تهیه و اراعه می‌کنیم. با این حال، مقصد ما هیچ زمان تبلیغاتی کار کردن نبوده است. اگر تصمیم داشتیم تا همه‌چیز را به شکل تبلیغاتی اراعه کنیم، قطعاً نتایج رسانه‌ای زیاد گسترده‌ای به‌دست می‌آوردیم.
در دوره‌های تازه، ما به‌طور چشمگیری داخل عرصه‌های اجرایی صداوسیما شدیم. در عرصه‌های گوناگون از جمله آنتن برنامه‌ها، فیلم و سریال‌ها، برنامه‌های سیاسی و رادیویی، و حتی قسمت برون‌مرزی، به موضوعات متنوعی ورود کردیم. به‌اختصاصی در عرصه‌هایی چون صندوق بازنشستگی، دانشگاه صداوسیما و مرکز بهداشت و درمان، وجود فعالی داشتیم. این چنین در رابطه مرکز صیانت یا همان حراست سازمان و قراردادهای خرید حق پخش که به مسابقات ورزشی مربوط می‌شود، ما نظارت‌های دقیقی انجام دادیم. هم‌اکنون، مباحث مربوط به ساترا و صوت و عکس فراگیر و قراردادهای مرتبط با آن نیز در دستور کار ما قرار دارد.
طی دو سال تازه ۸۸۷۰۰ دقیقه تماس مردمی داشتیم
* آقای دکتر! آیا در حوزه نظارت مسیری هم برای نظارت مردمی هم داشتید؟
بله. یکی از کارهای که در شورای نظارت در این زمان با جدّیت پیگیری شده امکان ربط مردم و مخاطبان با شورا بوده ، ما در طی دو سال تازه ۸۸۷۰۰ دقیقه تماس مردمی داشتیم و سامانه پیامکی شورای نظارت نزدیک ۹۸ هزار مطلب دریافت نموده که همه انها دقیق مطالعه و نکات آن مورد بازدید قرار گرفته ، این مسیرها کنار صندوق صوتی شورا که به روش ۲۴ ساعته فعال میباشد و این چنین رایانامه شورا با دریافت ۵۶۷۳ مطلب همه نشان از ربط مستقیم مخاطبان با این شورا دارد.
بازدید ماجرای هک شدنِ صداوسیما
* مصداق‌هایی را ذکر کنید تا مخاطبینی که این نوشته را می‌خوانند، بهتر در جریان اتفاقات قرار بگیرند. من خودم با کارگزاری‌های ناظر بر پخش آشنایی دارم و می‌دانم که شما به‌طور مستقیم به او گفت و گو نظارت ورود اشکار کرده‌اید.
نوشته ما به آنتن مربوط می‌شود. در خصوص آنتن، گزارش‌های بسیاری وجود دارد؛ به‌اختصاصی در رابطه هک‌هایی که در سازمان اتفاق افتاده است. ما با دو مورد هک روبه رو بودیم که گزارش‌های ما به‌طور کلی با آنچه سازمان اراعه می‌کرد، متفاوت می بود. برای تهیه گزارش خود، ما با نزدیک به ۵۰ نفر از کارشناسان و مدیران اسبق در حوزه‌های گوناگون فنی و سیاسی مصاحبه حضوری انجام دادیم. این مصاحبه‌ها به ما دیدگاه‌های عمیق‌تری درمورد زنجیره تشکیل و مسائل فنی مرتبط با آن اراعه داد.
* آیا گزارش سازمان صداوسیما شما را قانع نکرد؟
اصلاً. حتی در رابطه مرکز بهداشت سازمان صداوسیما نیز، اتفاقاتی رقم خورد که تبدیل تغییرات مدیریتی شد. این مسائل به درون سازمان و کارکنان آن مرتبط می بود. ما این چنین به بازدید حالت صندوق بازنشستگی صداوسیما، واگذاری‌ها و برخی خریدها و تهاترها پرداخته‌ایم. در حوزه تبلیغات بازرگانی، ما به قراردادهای درصدی از فروش نیز ورود کردیم.
برخورد با تخلفات در حوزه بازرگانی و هدایت درآمدها به حساب خزانه کل سرزمین
* یکی از دغدغه‌های مهم خودِ شما مدام شفافیت مالی بوده؛ او گفت و گو شفافیت مالی به کجا رسید؟
تلاش کردیم شفافیت مالی و درآمدهای بازرگانی را بهبود بخشیم. در قبل، شفافیت در این حوزه پایین می بود. بعد از پیگیری‌ها و برخورد با تخلفات در حوزه بازرگانی، موفق شدیم درآمدهای این حوزه را به سمت گردش خزانه هدایت کنیم. به این معنی که هیچ درآمدی نباید خارج از حساب خزانه کل سرزمین به‌دست آید.
اکنون، اگر سازمان در جایی اسپانسری برای برنامه‌ای دریافت کند و آن برنامه خارج از قرارداد تشکیل شود، هر گونه مشکل برای آن اسپانسر علتمی‌شود که پول به هدر برود و این عمل غیرقانونی خواهد می بود. به این علت، سازمان نمی‌تواند به هیچ‌وجه درآمدی از برنامه‌های تولیدی یا بازرگانی خود داشته باشد، مگر این که پول آن به خزانه کل سرزمین واریز شود. این دستاوردها نتیجه کوششهای نظارتی و پیگیری‌های مداوم ما بوده است.
ما در این مسیر با همه دستگاه‌های نظارتی در ربط هستیم و آنها نیز با ما در تعامل‌اند. به‌گفتن مثال، بازرسی کل سرزمین گزارشی جامع درمورد ساترا تهیه کرده که به شورا ارسال شده است.
در عرصه بازرگانی، داده‌ها در اختیار ماست و دیگر دستگاه‌ها نیز همین‌طور. ما حتی با شورای صیانت سازمان صداوسیما که ناظر بر حوزه صیانت است، جلساتی برگزار کرده‌ایم تا درمورد نحوه صیانت و چگونگی نظارت در این عرصه او مباحثه کنیم. این اقداماتی است که در حال انجام شده است.
ما این چنین به جستوجو افزایش شفافیت در حوزه درآمدهای بازرگانی و سهم‌بندی آن در بودجه هستیم. به‌گفتن نمونه، از سازمان صداوسیما می‌خواهیم تا حداقل درآمدهای بازرگانی را شفاف‌سازی کند. مشخصاً باید بدانیم عدد درآمد بازرگانی و بودجه‌ای چطور است. در صورتی که حمایتکننده مالی بخواهد هزینه یک برنامه را تقبل کند، نباید این هزینه به‌صورت پراکنده در چندین مکان هزینه شود. ما برای این موضوعات، به شفافیت مالی بین دستگاه‌ها و موضوعات گوناگون ورود کرده‌ایم.
تعداد بسیاری از منبع های ورود ما، گزارش‌های مردمی بوده و بعضی اوقات نیز عوامل خود برنامه‌ها در این موارد همکاری کرده‌اند. به‌گفتن مثال، در مواردی که اختلاف مالی پیش آمده، افراد به دبیرخانه شورا مراجعه کرده‌اند و ما به‌طور جدا گانه به بازدید نوشته پرداخته‌ایم.
تذکراتی به مجریان داده‌ایم
* آیا در مسائل اخلاقی نیز ورود کرده‌اید؟ برای مثالً اگر مجری‌ای حرکت نامناسبی در برنامه داشته باشد، شما به آن رسیدگی می‌کنید؟
بله، ما شکایاتی درمورد حرکت مجریان با میهمانان دریافت کرده‌ایم. در برخی موارد، میهمانان از بی‌احترامی مجری به خودشان گزارش داده‌اند. ما نیز به‌گفتن کارشناسان، به این موضوعات ورود کرده و تذکراتی به مجریان داده‌ایم که این نوع دیالوگ با مخاطب غیرحرفه‌ای و نادرست است.
شفافیت مالی در شرایط جاری اهمیت بسزایی دارد و در فضای مجازی و رسانه‌ها هر لحظه نکات و ادعاهایی درمورد مقدار درآمدها و هزینه‌ها نقل می‌شود. متأسفانه، در تعداد بسیاری از گزارش‌های رسانه‌ای، آمارها و اعداد متغیری مشاهده می‌شود که برخی از آنها امکان پذیر واقعی نباشند.
چرا باید قراردادهای طویل مدت بسته شود که تعهدات آنها به درستی اجرا نشود؟
در دوره‌های گوناگون مدیریتی، قراردادهای بلندمدتی با برخی شرکت‌ها منعقد شده است؛ به‌گفتن مثال، قراردادهای تبلیغاتی چهار یا سه ساله. اما در این بین، برخی از این شرکت‌ها به‌علت مشکلات مالی، با چالش‌هایی روبه رو شده و در نتیجه، سازمان با حجم بسیاری از چک‌های وصول‌نشده روبرو است. این چک‌ها از سوی تعداد بسیاری از مجموعه‌های صنعتی و بازرگانی باقی مانده و پیگیری‌های حقوقی بسیاری را به همراه داشته است.
برای اصلاح حالت بازرگانی، ملزوم است که سبک و سیاق جاری تحول کند. چرا باید قراردادهای طویل مدت بسته شود که تعهدات آنها به درستی اجرا نشود؟ باید سازوکاری برای وصول مطالبات تشکیل گردد، چون برخی از اعداد و رقم های اراعه‌شده، الزاما واقعی نیستند.
درآمدهای بازرگانی صداوسیما قابل دقت است و گردش خزانه یکی از ارکان مهم برای افزایش شفافیت محسوب می‌شود. این چنین، در مواردی برنامه‌ها به قسمت‌های خصوصی سپرده می‌شود تا تشکیل شوند؛ اما باید دقت داشت که اعتبارات این برنامه‌ها به دستگاه‌های دولتی مربوط می‌شود و نه به قسمت خصوصی. اگر قسمت خصوصی بخواهد فعالیت‌های تبلیغاتی انجام دهد، باید با بازرگانی صداوسیما قرارداد ببندد وسپس به خزانه واریز کند.
درآمدهای صداوسیما نباید خارج از این مکتوب و چرخش خزانه باشد
شفافیت مالی باید به‌طور مکتوب ثبت شود و درآمدهای صداوسیما نباید خارج از این مکتوب و چرخش خزانه باشد. اکنون که او گفت و گو خزانه نقل شده و کوششهایی در این عرصه انجام شده است، می‌خواهم بدانم چه مقدار از این شفافیت محقق شده و چه راهکارهایی برای دوستان و شورا وجود دارد.
به نظر من، ما نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد از این مسیر را پیموده‌ایم؛ هرچند تا این مدت به ۱۰۰ درصد نرسیده‌ایم، اما این یک قدم گسترده به جلو است. ما به سازمان پشتیبانی کرده‌ایم، چون در قبل، مواضع برخی مدیران در معرض تهمت قرار می‌گرفت. برخوردهایی که چند سال پیش در همین شورا اغاز شد، ناشی از نگرانی‌های دستگاه‌های گوناگون نسبت به درآمدهای بازرگانی و قراردادهای کنسرسیومی می بود که شکل گرفته می بود.
* اکنون، او گفت و گو درآمدهای حوزه قسمت خصوصی، به‌اختصاصی در عرصه نمایش‌خانگی، موضوعی شگفت و محل او گفت و گو است. آیا شما در مقام شورای نظارت بر صدا و سیما به موضوعات مربوط به نمایش‌خانگی و ساترا نیز ورود کرده‌اید؟ روال تنظیم‌گری سازمان تنظیم و مقررات صوت و عکس فراگیر را چطور برسی می‌کنید؟ این چنین، به او گفت و گو درآمدزایی و تبلیغات در این عرصه اشاره کنید که نقدهای بسیاری به آن داخل شده است. چرا حقوق مخاطب در این راستا مراعات نمی‌شود؟ چندین دفعه پیگیری شده که چرا ساترا به‌گفتن مقام نظارتی نتوانسته از حقوق مخاطب حمایتکند و چرا تا این مدت ناظر تبلیغات آزاردهنده در شبکه نمایش‌خانگی هستیم؟
او گفت و گو پلتفرم‌ها را می‌گویید.
* بله، اگر تلویزیون را کنار بگذاریم، باید ببینیم حالت در آنجا چطور است؟
یقیناً در تلویزیون پافشاری داریم که هنگامی می‌گویید سهم صدا و سیما از بودجه باید افزایش یابد، به چه معناست؟ آیا به معنی افت سهم بازرگانی و در نتیجه افت مطلب‌های بازرگانی است؟ بله به جستوجو افت پخش مطلب بازرگانی بودیم که متأسفانه این افت تا این مدت اتفاق نیفتاده است.
صداوسیما هیچ انگیزه‌ای برای افت درآمدهای بازرگانی خود ندارد
* شما سهم صدا و سیما را در بودجه به مقدار قابل توجهی افزایش داده‌اید. در این باره توضیح دهید.
اگر این سهم(بودجه دولت) افزایش یافته، باید در روبه رو آن افت سهم قسمت‌های (درآمد از بازرگانی)دیگر را نیز مورد نظر قرار دهیم؛ چراکه نمی‌توان هر دو کفه ترازو را به‌طور همزمان بالا نگه داشت. در این راستا، ما یک نظر بودجه‌ای برای سازمان برنامه داشتیم تا سقفی برای درآمدهای بازرگانی تعیین کنیم، به‌طوری‌که اگر آن سقف رد شود، سهم دولتی افت یابد. اما متأسفانه این عملیات به‌طور مؤثر انجام نشد. به همین علت، سازمان صداوسیما هیچ انگیزه‌ای برای افت درآمدهای بازرگانی خود ندارد و برعکس، به افزایش آنها ادامه می‌دهد.
ما می‌خواستیم صداوسیما زیاد تر روی تشکیل محتوای با کیفیت تمرکز کند؛ اما…!
* در واقع می‌خواستید یک استانداردی بگذارید که زیاد تر آن اتفاق محتوایی شکل بگیرد.
مقصد ما این می بود که سازمان صداوسیما زیاد تر بر روی تشکیل محتوای باکیفیت تمرکز کند. در واقع، شما می‌خواستید حدی تعیین کنید؛ به این معنی که اگر سازمان صداوسیما خواهان درآمد زیاد تر از قسمت بازرگانی باشد، در سطحی معین، دیگر چیزی نصیبش نخواهد شد. اگر موفق به انجام این کار شویم، قطعاً رسانه ملّی خود به‌طور طبیعی سطح درآمدهای بازرگانی‌اش را افت خواهد داد.
مسئله فرد دیگر که می‌خواهم به آن اشاره کنم، این است که شما به‌درستی گفتن کردید که اهالی رسانه و منتقدان زمان‌ها است نقل می‌کنند که بودجه‌ای که به تلویزیون داده می‌شود، به‌قدر کافی نیست. از یک‌طرف این بودجه را فراهم کرده‌اید و از طرف دیگر خواهان پاسخگویی برای کارهای غیرمحتوایی و ضعیف آن هستید. شما مسئله‌ای نقل کردید که ما باید به سازمان صداوسیما بر پایه برنامه‌های محتوایی پشتیبانی مالی کنیم. این نوشته را زیاد تر توضیح دهید؛ چراکه زیاد حائز اهمیت است.
ما در چند مرحله به سازمان پشتیبانی کردیم که مربوط به مجلس دهم می‌شود. در تبصره ۴ بودجه آن زمان، ردیف‌های ارزی مشخصی درنظر گرفتیم؛ ۱۰۰ میلیون یورو، ۱۵۰ میلیون یورو و حتی در یک دوره تحت مدیریت آقای سرافراز، ۳۰۰ میلیون یورو برای مسائل فنی سازمان تخصیص یافت. سپس این مبلغ تحت گفتن تشکیل آثار فاخر به کار گرفته شد.
نام سریال «سلمان فارسی» در قانون آمده است
دلنشین است که هنگامی از سازمان صداوسیما خواست کردیم گزارشی از آثار فاخر خود اراعه دهد، تنها دو صفحه لیست به ما اراعه کردند. بیشترین تاثییر فاخری که در آن دوره تشکیل شده می بود، “بچه مهندس” می بود. تا فردا اگر در رابطه تخصیص ارز در تبصره ۴ پرسشی پیش آمد، از آن گزارش منفعت گیری کنیم.
حال اگر سؤالی پیش بیاید که چرا نام “سلمان” و موسی در قانون آمده است، باید بگویم آوردن نام یک سریال در قانون به طور خاص، زیاد نادر است. برای این است که در گزارش قبلی، بهترین کار تشکیل شده توسط سازمان، “بچه مهندس” می بود و این نوشته در اواخر مجلس دهم و اغاز مجلس یازدهم نقل شد.
ما بودجه را کُددار کردیم
* در این بین، برخی نام‌های دیگر همانند “سلمان” و “موسی” را به کار می‌برند و از این طریق بودجه می‌گیرند، اما هزینه‌ها را در جاهای فرد دیگر صرف می‌کنند. آیا این چنین اتفاقی افتاده است؟
من نشنیدم که فردی گزارشی اراعه دهد. دستگاه‌های نظارتی، از جمله دیوان محاسبات و سازمان بازرسی باید به این مسائل ورود کنند. ما بودجه را کُددار کرده‌ایم و اگر سازمان در هر جایی هزینه کند، تخلف محسوب می‌شود و باید پیگیری شود. اگر فردی بخواهد بودجه کُددار ما را جابجا کند، دیگر نمی‌تواند، چون همه دستگاه‌ها می‌توانند سال‌ها بعد از آن، به بازدید هزینه‌ها بپردازند.
آیا بودجه هزار میلیاردی برخی از سریال‌های فاخر حقیقت دارد؟
* شما ناظر بودید که یکی از نمایندگان مجلس در رابطه بودجه هزار میلیارد تومانی برای سریال «موسی» سخن بگویید کرد. آقای رضوی تهیه‌کننده سریال «موسی» و برخی دیگر در عکس العمل به این سخنان توئیت کردند؛ آیا این اعداد و رقم های حقیقت دارند یا خیر؟
واقعاً هزینه‌کرد برای یک سریال فراتر از این‌ها است؛ چرا که کارهای درجه یک نیاز به هزینه‌های درجه یک دارند، اما این هزینه‌ها باید به شرطی صرف شود که خروجی کار نیز فاخر باشد. تیم‌های بسیاری در حال نظارت و کار بر روی سریال “سلمان” می باشند و دیگر سریال‌ها نیز به همین شکل بازدید خواهد شد. درمورد “موسی”، از حالت تشکیل آن خبری ندارم و نمی‌دانم در چه مرحله‌ای قرار دارد. اما می‌دانم که تخصیص‌های آن به مراتب کمتر از “سلمان” بوده و یقیناً مرحله های تصویربرداری این سریال (سلمان فارسی) هم جلوتر است.
الان خبری از سریال «موسی» ندارم
* آیا گزارشی از پیشرفت این پروژه‌ها به شما اراعه شده است؟
ما در دو یا سه مرحله از مجلس گزارش پیشرفت گرفتیم و اعضای شورا نیز در این عرصه همکاری کردند. آخرین اطلاعاتی که از پیشرفت “موسی” دارم، مربوط به هفت یا هشت ماه پیش است و اکنون اطلاعات دقیقی ندارم.
ما تلاش کرده‌ایم تا نقش نظارتی شورا تحت تأثیر رفت و آمد افراد قرار نگیرد
* کدام دوره شورای نظارت را فعال‌تر می‌دانید؟ با دقت به این که اشاره کردید در این دوره داخل مقوله‌های تازه و جدّی شدید؛ نهایتاً کدام رویه‌ها و رویکردها را در کدام دوره مؤثرتر می‌دانید؟
به گفتن فردی که ۸ سال توانایی کاری دارد، ما دوره‌های خوبی را پشت سر گذاشتیم. برای مثالً دوره آقای محسنی اژه‌ای و همکاری با آقای صفارهرندی در تشکیل محتوای باکیفیت زیاد مؤثر و عمیق پیش رفته است. در برخی دوره‌ها، تغیرات در برنامه‌ها و اعضای آن به وضوح دیده می‌شود و یقیناً فراز و فرودها تابعی از تغییرات سازمان صداوسیما بوده و هست. اما ما مدام بر استقلال نظارت خود پافشاری داریم و تلاش کرده‌ایم تا نقش نظارتی‌مان به‌طوری باشد که تحت تأثیر رفت و آمد افراد قرار نگیرد.
نگاهی به پیمایش شورا نسبت به مرجعیت خبری صداوسیما
گزارش‌های مستمر ما نیز برای مقامات و مسئولین تهیه و ارسال شده است. ما در این زمان دو یا سه پیمایش گسترده انجام داده‌ایم که در شورای نظارت برای اولین بار اتفاق افتاده، نگاهی به نظر مردم درمورد رسانه ملی داشته است. در اسفند ۱۴۰۱، این پیمایش با همکاری ایسپا ( مرکز تحقیقات جهاد دانشگاهی) انجام شد و در آن نزدیک به ۱۶ هزار نفر در سراسر سرزمین مورد بازدید قرار گرفتند. گزارش آن در اغاز سال ۱۴۰۲ انتشار شد.
در بازدید مقدار مخاطب و نقش‌آفرینی آن، ما به تحلیل افکار عمومی در حوزه خبر پرداختیم. به گفتن مثال، چرا بیشترین مقدار مخاطب در اخبار تلویزیون به خبرهای ورزشی تعلق دارد و مطمعن به اخبار اقتصادی پایین‌تر است؟ با وجود این‌که کارشناسان اقتصادی تعداد بسیاری به تحلیل‌های خود می‌پردازند، ما از مردم پرسیدیم که منبع مهم اطلاعاتشان چیست. نتایج نشان داد که آنها طبق معمولً اخبار اقتصادی را از کف بازار و خیابان دریافت می‌کنند. بعد چرا اخبار اقتصادی تلویزیون نمی‌تواند به گفتن مرجع مهم شناخته شود؟
گفتن پیمایش ما “مرجعیت رسانه” می بود. سپس از اخبار ورزشی، اخبار فرهنگی و اجتماعی و سپس اخبار سیاسی قرار دارند و در نهایت، اخبار اقتصادی. ما به مرجعیت خبر و افکارسنجی‌ها در عرصه سریال‌ها پرداخته‌ایم و تحقیقات ما به‌طور خاص درمورد برخی از سریال‌ها متمرکز بوده است. داده‌های ما بعضی اوقات با اطلاعات مرکز تحقیقات و افکارسنجی صدا و سیما متفاوت می بود، و ما بر جایگاه و نقش رسانه ملی تمرکز داشتیم، نه بر افراد خاص یا در افکارسنجی انتخابات برکاندیداها.
نقش صداوسیما در شکل‌دهی به افکار عمومی و نتیجه انتخابات غیرقابل تکذیب است
* با دقت به این پیمایش و تحقیقاتی که انجام داده‌اید برنامه‌های تبلیغاتی تلویزیون تا چه اندازه توانسته تأثیری بر پرشورتر شدن انتخابات و افزایش شراکت داشته باشد؟
در این دور از انتخابات، نوشته شهادت آیت‌الله رئیسی مورد او گفت و گو قرار گرفت و فضای خاصی به وجود آمد که تقریباً به زمان ۲۰ روز تا یک ماه ادامه داشت. رسانه‌ها نقش مهمی در تشکیل این فضا و بسیج عمومی برای شراکت در انتخابات ایفا کردند. مناظرات نیز به‌طور چشمگیری اثرگذار بودند. با این حال، برخی از برنامه‌های صدا و سیما علی‌رغم جنجالی بودن، امکان پذیر به تشکیل تنش عمومی و تاثییر معکوس منجر شده باشند.
بر پایه نظرسنجی‌ها، نزدیک به ۶۵ درصد از مردم آقای پزشکیان را از طریق رسانه ملی شناخته و ۵۲ درصد از پیروزی آقای پزشکیان را ناشی از برنامه‌های صداوسیما اظهار کرده‌اند. این آمار نشان‌دهنده تأثیرگذاری قابل دقت رسانه‌ها بر نتایج انتخابات است.
به‌هرحال، طراحی برنامه‌ها در صداوسیما با دقت به نوع محتوا و مقصد هر برنامه متفاوت است. ما پیمایش‌هایی درمورد انواع برنامه‌ها از جمله برنامه‌های خبری، او گفت‌وگوهای اختصاصی، مستندهای تبلیغاتی، برنامه‌های استانی و رادیویی انجام داده‌ایم و هر یک را به‌تفکیک بازدید کرده‌ایم. این مطالعات مشخص می کند که نقش صداوسیما در شکل‌دهی به افکار عمومی و نتیجه انتخابات غیرقابل تکذیب است.
صداوسیما بیشترین حجم آنتن را در اختیار دولت‌ها قرار داده است
* می‌دانید چندی است برشی از برنامه «به اضافه یک» با اجرای محمدجعفر خسروی محل او گفت و گو قرار گرفته و نوشته «وفاق و همراهی با دولت چهاردهم» را نشانه گرفته‌اند که رسانه ملّی نسبت به آن نقش‌آفرینی ندارد. شما در این عرصه چه برسی دارید؟
صداوسیما خدمات بسیاری به دولت‌ها اراعه کرده و آنتن قابل توجهی در اختیار آنها قرار داده است. برنامه‌های ترکیبی و مستندهای گزارش‌دهی نشان‌دهنده این حمایتاست. در واقع، صداوسیما به‌طور کلی در خدمت دولت‌ها بوده است و این نوشته فقط اختصاصی به حال حاضر نیست؛ در طول هشت سال قبل و در دوران دولت‌های متعدد، بیشترین حجم آنتن در اختیار آنها قرار داشته است. این شامل رئیس‌جمهور، وزرا و معاونین آنها، و حتی استانداران نیز می‌شود. در هیچ نقطه‌ای، اراده‌ای نبوده که نتوانند از آنتن منفعت گیری کند.
ماجرای برگشت چهره‌ها و نقش شورای نظارت بر صداوسیما
* در سال ۱۴۰۱، اتفاقات شگفت و غریبی در سرزمین رقم خورد که عمدتاً به مباحث فرهنگی و هنری مربوط می‌شود. به اختصاصی در رابطه هنرمندان، تعداد بسیاری از چهره‌ها از تلویزیون فاصله گرفتند. یقیناً بعد از مدتی این چهره‌ها کم کم به تلویزیون بازگشتند. نقش شورای نظارت بر صداوسیما در برگشت این چهره‌ها چه بوده است؟ آیا شورا رفتارهای پدرانه‌ای داشت که به از بین بردن برخی مانع ها پشتیبانی کند؟
این نوشته زیاد گسترده و پیچیده است و نمی‌توان یک نظر کلی اراعه داد. هر چهره، برنامه و موضوعی اختصاصی خود را دارد. برای مثال، در همین زمان تازه، شورای نظارت زمان بسیاری را به او مباحثه با چهره‌های تلویزیونی تعلق داده است و برخی از آنها نظرات و دغدغه‌های خود را نقل کرده‌اند. در طول هشت سال قبل، تلاش ما این بوده که با مدیران و دست‌اندرکاران در صداوسیما همکاری کنیم و صیانت از نیروهای خود را در برتری قرار دهیم. متأسفانه، برخی از مشکلات به مرحله‌ای می‌رسند که دیگر راه‌حلی برای آنها وجود ندارد.
* برای مثالً آقای فردوسی‌پور؟
برخی از حواشی به علت غفلت یا رفتارهای نادرست مدیران زمان سازمان در هدایت و راهبری اندوخته انسانی خود بوده است. این موارد علتشده که چهره‌ها دچار حواشی شوند و سازمان نتواند از آنها دفاع کند.
آیا شورا در ممنوع‌الکاری یا توقیف برنامه و سریالی نقش دارد؟
* بعضی اوقات نیز نقل می‌شود که شورای نظارت در توقیف برنامه‌ها یا ممنوع‌الکاری هنرمندان اثرگذار بوده است. این نوشته حقیقت دارد؟
اصلاً. باید درنظر داشته باشیم که شورای نظارت بر صداوسیما برخلاف این شایعه ها، در افت ممنوعیت‌ها و حمایتاز هنرمندان نقش داشته است. ما در برخی برنامه‌ها و موضوعات، نظرات سازمان را بر پایه ارتباطاتی که آن فرد داشته است، جمع‌آوری کردیم. در برخی موارد، واقعاً به‌صورت فعال داخل عمل شدیم و پشتیبانی‌هایی اراعه دادیم.
با این حال، در مواردی نیز، برخی مسیرها برای هر نوع کمکی قبلاً مسدود شده می بود و نمی‌توانستیم عمل کنیم. به‌مرور زمان و با گذر زمان، در رابطه برخی افراد توانستیم به‌مرور زمان پشتیبانی‌هایی اراعه دهیم. این پشتیبانی‌ها شامل مجموعه‌ای از پشتیبانی‌های ترکیبی و این چنین مرور زمان می بود. باید دقت داشت که هر فرد و چهره ای شرایط خاص خود را دارد.
* با دقت به نظارت صداوسیما بر نمایش‌خانگی، شورای نظارت نیز نقش‌آفرینی در این راستا دارد؟
برای اولین بار واحد جدیدی برای نظارت بر نمایش‌خانگی و رسانه‌های نوین در شورای نظارت تشکیل کردیم. این واحد نظارت به صدور مجوزهایی که ساترا انجام می‌دهد، مربوط می‌شود و در شورای نظارت متناظر با آن نیز عمل های ملزوم صورت گرفته است.
قسمت دوم این او گفت و گو به زودی در خبرگزاری تسنیم انتشار می شود.
دسته بندی مطالب
اخبار کسب وکار
منبع
