اخترشناسان به گمان زیادً به‌تازگی با کهکشانی روح‌گونه برخورد کرد‌اند که در دل آسمان، بی‌صدا و بی‌نور نهان شده است. این کهکشان توده‌ای کوچک، بدون ستاره و پرسرعت از گاز است که همه ویژگی‌های «کهکشان تاریک» را دارد. اگر این کشف قبول شود، می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین معماهای کیهان‌شناسی موسوم به «ماهواره‌های گمشده» پاسخی تازه دهد.

ابری فشرده از هیدروژن که می‌چرخد

نتایج این پژوهش که امروز در ژورنال Science Advances انتشار شده، ابری فشرده از هیدروژن با نام «AC G185.0–۱۱.۵» را توصیف می‌کند که درون ابری بزرگ‌تر و سریع به نام «AC-I» قرار دارد. این ساختار شگفت با منفعت گیری از تلسکوپ رادیویی غول‌پیکر «FAST» در چین و توسط تیمی بین‌المللی شناسایی شده است. درحالی‌که زیاد تر ابرهای پرسرعت فقطً توده‌هایی بی‌ساختار از گازند، این ابر تازه تفاوتی آشکار دارد و می‌چرخد.

بر پایه گزارش گیزمودو، مشاهدات بسیار حساس تلسکوپ FAST، الگوی چرخشی مشخصی را درون این ابر مشخص می کند؛ گازهای آن به شکلی دیسک‌همانند سازمان یافته‌اند، ساختاری که طبق معمولً در کهکشان‌های کوتوله دیده می‌شود اما مسئله‌ عجیبی وجود دارد: هیچ اثری از ستاره‌ها در این ابر دیده نمی‌شود و حتی گاز مولکولی، ماده مهم شکل‌گیری ستاره‌ها، نیز در آن وجود ندارد؛ به‌عبارتی، AC G185.0–۱۱.۵ فقط از گاز هیدروژن راه اندازی شده است که در فضا می‌چرخد، بی‌آنکه چیزی درونش بدرخشد: یعنی کهکشان تاریک.

کهکشان تاریک در فاصله ۲۷۸ هزار سال نوری

با منفعت گیری از معادلات حرکت کهکشانی و ابزاری کیهانی به‌ نام رابطه‌ «تولی-فیشر»، پژوهشگران فاصله این ابر از زمین را نزدیک به ۲۷۸ هزار سال نوری تخمین زده‌اند؛ یعنی ساختار تاریک در همسایگی کهکشان ما جای دارد. جرم این ابر هم چیزی بین ۳۰ تا ۵۰۰ میلیون جرم خورشیدی برآورد شده که زیاد نیست اما به‌ اندازه‌ای است که بتوان آن را کهکشان به‌ حساب آورد.

اما آنچه به AC G185.0–۱۱.۵ گفتن دلنشین «کهکشان تاریک» را می‌دهد، محتوای ماده تاریک آن است. پژوهشگران اعتقاد دارند این ابر را هاله‌ای بزرگ از ماده تاریک کنار هم نگه داشته است و این ویژگی آن را به یکی از بهترین نامزدهای کهکشان تاریک تبدیل می‌کند؛ نوعی کهکشان نظری که عمدتاً از ماده تاریک راه اندازی شده و هیچ ستاره قابل مشاهده‌ای ندارد.

سرنخی برای پیداکردن کهکشان‌های کوتوله

یقیناً این نخستین‌ بار نیست که دانشمندان به برخی از ابرهای پرسرعت به‌ چشم کهکشان‌هایی نهان نگاه می‌کنند. اما زیاد تر نامزدهای قبلی فاقد چرخش آشکار بوده‌اند یا تشخیص آنها از هاله کهکشان راه شیری زیاد دشوار بوده است. به‌ نظر می‌رسد AC G185.0–۱۱.۵ واقعی باشد و احتمالا نیرومندترین شواهدی که تا بحال برای وجود کهکشان کاملاً تاریک در اختیار داشته‌ایم.

درصورت قبول نهایی، این کشف تاریک می‌تواند فکر ما را از فرایند شکل‌گیری کهکشان‌ها تحول دهد. این ابر سرنخی وسوسه‌برانگیز است درمورد این که کهکشان‌های کوتوله «گمشده» واقعاً کجا می باشند.