عباس شاهسونی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تحول اقلیم در او گفت و گو با خبرنگار اجتماعی برنا درمورد راه حلهای افت روبه رو و افت اثرات ذرات معلق هوا  اظهار کرد: ذرات معلق هوا از سه طریق تنفس، جذب پوستی و بلعیدن داخل بدن انسان خواهد شد. برای افت روبه رو و افت اثرات خطرناک این ذرات ملزوم است تا حد امکان از این سه مسیر، ورود ذرات را کنترل کرد. این چنین می‌توان از طریق تغذیه مناسب تا حدودی اثرات آلودگی هوا را افت داد. افت روبه رو از طریق ماندن در فضای بسته ساختمان‌ها، اولین و اساسی‌ترین عمل حفاظتی در زمان ابراز طوفان گرد و غبار است که علتکاهش تماس مستقیم با آلاینده‌های حاضر در هوا می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: هوای گرد و غباری می‌تواند سلامت اعضای گوناگون بدن ما را تحت تأثیر قرار دهد؛ از سیستم تنفسی و قلبی-عروقی گرفته تا پوست، چشم‌ها و حتی سیستم عصبی. با اهمیت ترین پیشنهاد به عموم مردم، به‌اختصاصی گروه‌های حساس، این است که در فضای بسته بمانند و از انجام فعالیت‌های سنگین در محیط باز خودداری کنند.

وی گفت: منفعت گیری از ماسک‌های فیلتردار استاندارد همانند ماسک‌های N95 زمان خروج از منزل، بستن درها و پنجره‌ها و منفعت گیری از دستگاه‌های تصفیه هوا در فضاهای داخلی از دیگر راه حلهای مؤثر برای افت مقدار ذرات معلق است. این چنین مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه که سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین C و E می باشند، می‌تواند به بدن برای مقابله با اثرات زیان اور آلودگی هوا پشتیبانی کند. نوشیدن آب کافی هم برای نگه داری کارکرد بهتر دستگاه تنفسی پیشنهاد می‌شود. در نهایت، با اهمیت ترین عمل، افزایش آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی برای پیشگیری و افت روبه رو با آلودگی هوا است تا بتوان اثرات بهداشتی ناشی از گرد و غبار را تا حد بسیاری افت داد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی فرمود: انواع حساسیت‌ها و قارچ‌های پوستی، بیماری‌های چشمی و ابراز حساسیت و آسم تنفسی این چنین دعوا قلبی از جمله عوارض تماس با هوای آلوده است. ساختمان‌ها می‌توانند تا حدودی از تماس مستقیم با هوای آلوده جلوگیری کنند. در صورت امکان، پیشنهاد می‌شود پنجره‌ها به طور دوجداره نصب شود؛ چون هم در افت آلودگی هوا مؤثر است و هم در صرفه‌جویی انرژی نقش دارد. در غیر این صورت، ملزوم است افراد در داخل خانه بمانند و درب‌ها و پنجره‌ها را بسته نگه دارند. هنگامی درب‌ها و پنجره‌ها بسته باشد، نیاز به منفعت گیری از ماسک در داخل منزل وجود ندارد.

او همین طور گفت: در خانه باید سطح فعالیت خود را افت دهید و از فعالیت‌هایی که علتمی‌شود سریع تر و عمیق‌تر نفس بکشید اجتناب کنید. در این چنین مواقعی می‌توان کارهایی همانند مطالعه و تماشای تلویزیون را انجام داد. اگر نمی‌توانید دستگاه‌های تصفیه هوا تجهیزبه فیلترهای هپا برای کل خانه تهیه کنید، یک اتاق تمیز برای خواب در نظر بگیرید. بهترین گزینه، انتخاب اتاقی با کمترین تعداد پنجره به گفتن اتاق خواب است.

شاهسونی افزود: اگر اتومبیل شما دارای سیستم تهویه مطبوع است، در زمان ابراز گرد و غبار آن را روی حالت چرخش مجدد هوا قرار دهید تا از ورود گرد و غبار به داخل ماشین جلوگیری شود. این چنین در شرایط طوفان گرد و غبار، بهتر است از فیلترهای نانویی برای کولر آبی منزل منفعت گیری شود. این فیلترها باید روی کولر آبی نصب شود تا از ورود گرد و غبار از طریق کانال کولر به فضای داخلی خانه جلوگیری گردد. در صورت امکان نیز در اماکنی که دارای سیستم تهویه مطبوع می باشند، بمانید.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص منفعت گیری از ماسک در زمان طوفان گرد و غبار اظهار کرد: منفعت گیری از تجهیزات محافظتی شخصی همانند ماسک تنفسی وقتی که مقدار روبه رو با ذرات زیاد بالا باشد، سودمند است. اولین پیشنهاد در زمان آلودگی هوا ماندن در فضای بسته است. اما اگر به علت شرایط شغلی ناچار هستید زمان بسیاری در محیط بیرون باشید، حتماً از ماسک‌های تنفسی مناسب منفعت گیری کنید. مطابق پروتکل‌های جهانی، ماسک‌های منتخب برای مقابله با ریزگردها در بزرگسالان شامل ماسک‌های N95 و FFP2 است.

وی تصریح کرد: ماسک‌های کاغذی معمولی و دستمال‌ها نمی توانند جلوی ذرات ریز گرد و غبار را بگیرند و منفعت گیری از آن‌ها پیشنهاد نمی‌شود. در صورت عدم دسترسی به ماسک‌های استاندارد همانند N95 و FFP2، منفعت گیری از ماسک‌های جراحی سه‌لایه مورد قبول وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌تواند تا حدی مانع از ورود ذرات درشت به سیستم تنفسی شود. در شرایط گرد و غبار، می‌توان از دو ماسک جراحی سه‌لایه به‌صورت همزمان منفعت گیری کرد. یقیناً این ماسک‌ها باید کاملاً روی صورت فیکس شوند و از کناره‌ها نفوذ هوا نداشته باشند. بهتر است پیش از قرار گرفتن در محیط آلوده، چند بار درون ماسک نفس بکشید تا یقین شوید هوا از جداره‌های ماسک داخل نمی‌شود. این چنین منفعت گیری از ماسک‌های جراحی سه‌لایه بیشتر از دو ساعت پی‌درپی پیشنهاد نمی‌شود و در صورت خیس شدن باید ماسک معاوضه شود.

شاهسونی پافشاری کرد: اگر ماسک به‌طور کامل اطراف بینی و دهان را نپوشاند، همانند افرادی که محاسن بلند دارند و راه نفوذ برای هوا باقی بماند، تاثییر چندانی نخواهد داشت. افراد مسن و بیماران قلبی-عروقی و تنفسی بهتر است از ماسک‌های سوپاپ‌دار (Valve دار) منفعت گیری کنند. افرادی که عینک می‌زنند نیز برای راحتی می‌توانند از این نوع ماسک منفعت ببرند. این ماسک‌ها برای کودکان مناسب نیستند و برای آن‌ها باید از ماسک‌های طراحی‌شده مخصوص کودکان منفعت گیری شود. زنان باردار در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری هم با نظر پزشک می‌توانند از ماسک سوپاپ‌دار منفعت گیری کنند.

 عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اضافه کرد: به‌طور کلی، عمر سودمند ماسک سوپاپ‌دار نزدیک به هشت ساعت است، اما اگر فرم ماسک تحول کند و کامل به طور نچسبد، باید حتی سریعتر معاوضه شود. در زمان منفعت گیری از ماسک اگر فرد حس ناراحتی کرد، می‌تواند برای لحظه‌ای ماسک را بردارد و مجدد منفعت گیری کند. باید دقت داشت که تنفس با ماسک مقداری سخت‌تر از حالت عادی است و افراد با مشکلات قلبی-عروقی و تنفسی حتماً باید پیش از منفعت گیری با پزشک مشورت کنند.

شاهسونی در ادامه گفت: این ماسک‌ها آلاینده‌های گازی همانند منوکسیدکربن را جذب نمی‌کنند. به این علت مصرف‌کننده باید از مناسب بودن اندازه ماسک و پوشش کامل دهان و بینی یقین باشد تا از نفوذ هوا از اطراف جلوگیری شود. برای این منظور، در طراحی برخی ماسک‌ها از گیره فلزی (کلیپس) برای فیکس شدن روی بینی و دریچه سوپاپ برای راحتی زیاد تر تنفس، به‌اختصاصی در محیط‌های گرم و مرطوب منفعت گیری شده است.

وی خاطرنشان کرد: مراعات این نکات می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در افت تماس مستقیم با هوای آلوده و پیشگیری از صدمه‌های جدی ناشی از ریزگردها و طوفان‌های گرد و غبار داشته باشد.

شاهسونی درمورد فعالیت‌های بدنی در شرایط گرد و غباری هشدار داد و اظهار کرد: روبه رو با هوای گرد و غباری می‌تواند علتابراز سختی و استرس به‌اختصاصی بر دو سیستم حیاتی بدن یعنی دستگاه تنفسی و سیستم قلبی‌ـ‌عروقی شود. در این چنین شرایطی، هرگونه بار و سختی اضافی ناشی از فعالیت‌های شدید جسمی می‌تواند این دو قسمت مهم بدن را در معرض صدمه بیشتری قرار دهد. به این علت انجام فعالیت‌هایی همانند پیاده‌روی طویل، ورزش‌های سنگین، کارهای ساختمانی و کشاورزی در فضای باز در این شرایط می‌تواند کار قلب و ریه را دشوار کرده و گمان ابراز حملات قلبی و مشکلات تنفسی را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد.

وی پافشاری کرد: این قضیه برای افرادی که عرصه بیماری‌های قلبی و ریوی دارند، زیاد خطرناک‌تر است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به زیان استعمال دخانیات در این شرایط فرمود: استنشاق دود دخانیات علاوه بر همه زیان های شناخته‌شده آن علتکاهش جذب اکسیژن در ریه‌ها و تشکیل استرس سریع به سیستم قلب و ریه می‌شود. در هوای گرد و غباری که به‌طور طبیعی ناسالم و سرشار از ذرات معلق است، مصرف دخانیاتی همانند سیگار و به‌اختصاصی قلیان به علت حجم دود بالا، حالت سیستم قلبی‌ـ‌تنفسی افراد سیگاری را به‌مراتب بدتر می‌کند و گمان ابراز حملات قلبی و آلرژی‌های حاد تنفسی را افزایش می‌دهد. به حرف های وی، قرار دادن اطرافیان در معرض دود تحمیلی ناشی از دخانیات نیز عیناً همان اثرات زیان اور را برای آنان به جستوجو دارد.

شاهسونی درمورد نقش تغذیه مناسب در شرایط گرد و غباری گفت: مطالعات علمی نشان داده است که مصرف برخی مواد مغذی الزامی همانند ویتامین‌های B، C و E و اسیدهای چرب امگا۳ می‌تواند اثرات زیان اور آلاینده‌های هوا، از جمله ذرات معلق، را افت دهد. این ریزمغذی‌ها با خواص ضد‌التهابی و ضد‌اکسیداتیو می‌توانند به افت تغییرات ضربان قلب ناشی از ذرات و مقابله با استرس اکسیداتیو پشتیبانی کنند. این چنین ترکیب امگا۳ و ویتامین E در برخی پژوهش‌ها به گفتن روشی برای افت بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا بازدید شده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه گفت: برخی مطالعات بالینی نیز نشان داده‌اند که دریافت آنتی‌اکسیدان‌ها علتکاهش التهاب، افت علائم آسم و بهبود کارکرد ریه می‌شود. در محیط‌های آلوده، داشتن یک رژیم غذایی مناسب با دریافت کافی این مواد می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های مزمن همانند بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی و ریوی پشتیبانی کند. به حرف های وی، مصرف خوراکی‌هایی همانند کرفس، اسفناج، گوجه‌فرنگی، لیموشیرین، نارنگی، پرتقال و برگ سبز کاهو به علت دارا بودن ویتامین C، این چنین جوانه گندم، روغن‌های گیاهی، گردو، بادام، زیتون، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز که سرشار از ویتامین E می باشند، در افت اثرات زیان اور آلودگی هوا سودمند است.

شاهسونی خاطرنشان کرد: مصرف روزانه سیب نیز می‌تواند عوارض ناشی از آلودگی هوا را افت دهد و میوه‌هایی همانند پرتقال و توت‌فرنگی به علت داشتن پکتین برای افت اثرات آلودگی هوا مناسب می باشند. این چنین منبع های ویتامین D همانند شیر، کره و زرده تخم‌مرغ باید در برنامه غذایی روزانه افراد گنجانده شود.

وی در ادامه تصریح کرد: مصرف غذاهای چرب در زمان آلودگی هوا می‌تواند علتکاهش توان بدنی و ذهنی افراد شود و منفعت گیری از تنقلات کم‌قیمت همانند چیپس، پفک و نوشابه‌های گازدار نیز می‌تواند اثرات منفی آلودگی را تشدید کند. به‌اختصاصی مصرف موادی همانند سوسیس و کالباس که دارای مواد شیمیایی و نگهدارنده می باشند، به علت زیان های زیاد و خاصیت سرطان‌زایی‌شان برای ساکنان شهرهای آلوده اصلاً پیشنهاد نمی‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پیشنهاد کرد: نوشیدن آب کافی می‌تواند به کلیه‌ها پشتیبانی کند تا املاح و سموم را سریع تر از بدن دفع کنند و زمان باقی ماندن مواد آلوده در بدن افت یابد. این چنین در روزهای گرد و غبار، از خرید غذا از فروشنده‌های دوره‌گرد یا مغازه‌هایی که غذا را در فضای باز آماده می‌کنند خودداری شود. به حرف های وی، پاک‌سازی و نظافت منازل برای افت گرد و غبار و مواد آلرژی‌زا از محیط خانه نیز کاری مؤثر برای افت اثرات منفی آلودگی هواست.

شاهسونی با اشاره به اثرات هم‌افزایی (سینرژیستی) آلودگی هوا در تشدید بیماری‌هایی همانند آسم، آلرژی و دیگر بیماری‌های تنفسی و قلبی فرمود: در این چنین شرایطی انجام اقداماتی ساده اما مؤثر می‌تواند به افت مقدار روبه رو افراد با ذرات معلق و آلاینده‌ها پشتیبانی کند. یکی از این عمل های، پاک‌سازی و زدودن آلودگی‌ها از سطوح گوناگون منزل و محیط کار است تا از تجمع گرد و غبار جلوگیری شود.

او همین طور گفت: برای جلوگیری از آلودگی مواد غذایی و آب آشامیدنی، منفعت گیری از پوشش مناسب برای مواد غذایی آماده مصرف زیاد الزامی است. این چنین باید مواد غذایی پیش از قرار دادن در یخچال از ذرات گرد و غبار کاملاً پاک‌سازی شوند تا سلامت افراد خانواده نگه داری گردد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درمورد اهمیت مراعات بهداشت فردی نیز اظهار کرد: افرادی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند ملزوم است زمان ورود به منزل دست و صورت خود را با آب و صابون بشویند یا در صورت امکان دوش بگیرند. این کار علتکاهش مقدار روبه رو بدن با آلودگی‌ها به‌اختصاصی از طریق جذب پوستی می‌شود. علاوه بر این، شست‌وشوی مجاری تنفسی فوقانی نیز می‌تواند نقش مهمی در افت علائمی همچون سرفه، خارش گلو و بینی داشته باشد. به حرف های وی، این کار با تنفس آب از راه بینی و خارج کردن آن از طریق دهان انجام می‌شود و حتی می‌تواند در تسکین سردردهای سینوزیتی ناشی از گرد و غبار مؤثر باشد.

شاهسونی درمورد ایمنی در زمان ابراز اتفاق گرد و غبار پافشاری کرد: در این چنین شرایطی میدان دید به شدت افت اشکار می‌کند که می‌تواند برای رانندگان زیاد خطرناک باشد. وی پیشنهاد کرد در صورت رانندگی در این حالت، حتماً شدت ماشین افت یابد و با دقت کامل به علائم راهنمایی و رانندگی دقت شود. در شرایط افت شدید دید و وقتی که میدان دید به کمتر از ۱۰۰ متر برسد، بهترین عمل توقف ماشین در نقطه‌ای امن در کنار جاده است تا شرایط بحرانی رفع شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: اگر ماشین دارای سیستم تهویه مطبوع است، بهتر است آن را در حالت چرخش مجدد هوا قرار دهید. این عمل علتکاهش ورود گرد و غبار به داخل کابین ماشین شده و می‌تواند از ابراز مشکلات تنفسی در این چنین شرایطی پیشگیری کند.

انتهای مطلب/