دانشمندان چینی در پژوهشی تازه شواهدی را اراعه کرده‌اند که مشخص می کند شیمی‌درمانی — یکی از مهم‌ترین ابزارهای مبارزه با سرطان — می‌تواند به‌طوری متناقض علت «بیداری» سلول‌های سرطانی خفته و گسترش بیماری (متاستاز) به دیگر اندام‌ها شود. یقیناً این پژوهش راهکارهای جدیدی را نیز برای جلوگیری از این فرایند خطرناک نظر می‌کند.

یکی از بزرگترین مسائل در درمان سرطان، برگشت بیماری یا متاستاز (گسترش به دیگر اندام‌ها) بعد از یک دوره درمان پیروزی‌آمیز است. دانشمندان زمان‌ها است که به وجود سلول‌های سرطانی خفته (DTCs) که می‌توانند برای سال‌ها به طور خاموش در اندام‌های گوناگون باقی بمانند، مشکوک بودند. اما این که چه عاملی این سلول‌های خاموش را مجدد فعال می‌کند، یک سوال بزرگ می بود.

شیمی‌درمانی ماشه‌ای برای برگشت سرطان

به گزارش SCMP، محققان انستیتو تغذیه و سلامت شانگهای با منفعت گیری از یک سیستم ردیابی پیشرفته به نام «DormTracer» نشان دادند که داروهای شیمی‌درمانی رایج همانند دوکسوروبیسین و سیس‌پلاتین می‌توانند به گفتن یک ماشه خارجی عمل و این سلول‌های خفته را بیدار کنند.

اما این فرایند چطور رخ می‌دهد؟ این داروها یک زنجیره بیولوژیکی پیچیده را تشکیل می‌کنند:

1. شیمی‌درمانی علتایجاد پیری در سلول‌های سالم اطراف تومور، به اختصاصی فیبروبلاست‌ها می‌شود.
2. این سلول‌های پیرشده، اغاز به ترشح پروتئین‌های خاصی می‌کنند که یک محیط التهابی تشکیل می‌کند.
3. این پروتئین‌ها علتخواهد شد نوتروفیل‌ها (نوعی از گلبول‌های سفید) ساختارهایی توری‌همانند به نام «تله‌های خارج سلولی نوتروفیلی» (NETs) را راه اندازی دهند.
4. در نهایت، این تله‌ها با تحول در ساختار ماتریکس خارج سلولی، محیط مناسب را برای بیدار شدن، تکثیر و متاستاز سلول‌های سرطانی خفته فراهم می‌کنند.

مسئله قابل دقت دیگر این است که محققان راهکاری بالقوه برای جلوگیری از این تاثییر زیان اور شیمی‌درمانی اراعه کرده‌اند. محققان دریافتند که با ترکیب شیمی‌درمانی با دسته‌ای از داروها به نام «سنولیتیک‌ها» (Senolytics) که سلول‌های پیرشده را از بین می‌برند، می‌توان این چرخه معیوب را متوقف کرد.

در آزمایش بر روی موش‌ها، ترکیب داروی شیمی‌درمانی دوکسوروبیسین با دو داروی سنولیتیک به نام‌های داساتینیب (Dasatinib) و کوئرستین (Quercetin) توانست به‌طور مؤثری از بیدارشدن سلول‌های خفته و متاستاز بعد از درمان جلوگیری کند. این چنین یک کارآزمایی بالینی بر پایه این یافته‌ها، هم‌اکنون بر روی بیماران مبتلا به سرطان سینه درحال انجام است.

یافته‌های این پژوهش در ژورنال Cancer Cell انتشار شده است.