کوئل یک سیم‌پیچ القایی است که ماموریت مهم آن افزایش ولتاژ پایین باتری (نزدیک به ۱۲ ولت) به ولتاژ زیاد بالا (بین ۷ تا ۲۵ هزار ولت) برای جرقه‌زنی شمع‌ها است. موتورهای احتراق داخلی برای تشکیل جرقه و اغاز احتراق، به ولتاژ زیاد بسیاری نیاز دارند که باتری به تنهایی قادر به فراهم آن نیست. کوئل با منفعت گیری از قوانین فیزیک و القای الکترومغناطیسی، جریان ورودی را تحکیم کرده و به شمع‌ها منتقل می‌کند تا فرآیند احتراق به درستی انجام شود. در نوشته امروز از دیجیاتو به شما می‌گوییم کوئل چیست، علائم خرابی کوئل چه می باشند و آموزش تعمیر کوئل ماشین را نیز اراعه می کنیم. به این علت تا آخر نوشته امروز در جهت یافتن پاسخی برای سوال کویل چیست؟ همراه ما باشید.

کوئل چیست؟

کویل یا کوئل (Coil) یک واژه انگلیسی است که معنی لغوی آن، «سیم پیچ» است. کویل یک قطعه الکتریکی محسوب می‌شود که از یک رشته سیم رسانا ساخته شده است. این رشته سیم رسانا دور یک هسته پیچیده شده و به همین علت خاصیت القاگری دارد. کویل در دستگاه‌های مختلفی کاربرد دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به خودروها اشاره کرد. این قطعه در خودروهای درون‌سوز، ولتاژ باتری را به ولتاژ بالایی تبدیل می‌کند تا عملیات جرقه‌زنی مقدور شود.

اجزای مهم کوئل

کوئل از سه قسمت مهم راه اندازی شده است:

• سیم‌پیچ اولیه: دارای تعداد دور کمتری سیم (نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۵۰ دور) است که برق ۱۲ ولت باتری را دریافت می‌کند.

• سیم‌پیچ ثانویه: دارای تعداد دور زیاد بیشتری سیم (نزدیک به ۱۵ تا ۳۰ هزار دور) است که در تاثییر القای الکتریکی از سیم‌پیچ اولیه، ولتاژ را به چندین هزار برابر افزایش می‌دهد.

• هسته مرکزی: از یک آلیاژ مقاوم در برابر حرارت ساخته شده و هر دو سیم‌پیچ اولیه و ثانویه به دور آن پیچیده شده‌اند.

انواع کویل

کوئل‌ها به دو دسته کلی با سیم وایر و بدون سیم وایر تقسیم خواهد شد:

• کوئل‌های با وایر: این نوع کوئل در خودروهای قدیمی‌تر منفعت گیری می‌شد و از طریق یک سیم وایر، برق را به شمع‌ها منتقل می‌کرد. این دسته شامل کوئل‌های معمولی (برای خودروهای کاربراتوری) و کوئل‌های دوبل (برای خودروهای انژکتوری) می‌شود.

نظر مطالعه: سیستم پاشش سوخت و انژکتور ماشین چیست؟

• کوئل‌های بدون وایر: در خودروهای مدرن‌تر منفعت گیری خواهد شد و مستقیماً روی شمع نصب می‌گردند تا از هدر رفت انرژی جلوگیری کنند. این نوع شامل کوئل‌های کتابی (همانند کوئل‌های دوبل اما بدون وایر) و کوئل‌های قلمی (مخصوص خودروهای پیشرفته، یک کویل جداگانه برای هر سیلندر) می‌شود.

علائم خرابی کویل چیست؟

خرابی کویل می‌تواند مشکلات جدی در کارکرد ماشین تشکیل کند. علائم رایج خرابی کوئل عبارت هستند از:

• استارت نخوردن یا روشن شدن سخت ماشین: به‌علت عدم فراهم ولتاژ کافی برای جرقه‌زنی.
  نظر مطالعه: علت استارت نخوردن ماشین

• لرزش و ریپ زدن موتور: احتراق ناقص سوخت و هوا علتلرزش و ریپ زدن موتور در حالت درجا یا میانه حرکت می‌شود.

• افزایش مصرف سوخت: کامپیوتر ماشین برای جبران احتراق ناقص، سوخت بیشتری به سیلندرها تزریق می‌کند.

• صدای انفجار یا خروج دود سیاه از اگزوز: بنزین نسوخته به اگزوز می‌رود و در آنجا منفجر می‌شود.

علت خراب شدن کوئل ماشین

دلایل مهم خرابی کویل شامل فرسودگی طبیعی، منفعت گیری از شمع‌های معیوب، مشکلات برقی و نوسان ولتاژ و این چنین نفوذ رطوبت یا روغن به کوئل است.

نحوه عیب‌یابی و جلوگیری از خرابی

برای عیب‌یابی کویل می‌توانید از راه حلهای زیر منفعت گیری کنید:

• تست چشمی: بازدید ظاهر کوئل برای یافتن هرگونه ترک، نشتی یا علائم سوختگی.

• تست با مولتی‌متر: اندازه‌گیری مقاومت سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه برای مطمعن از صحت کارکرد آن‌ها.

برای افزایش طول عمر کویل، پیشنهاد می‌شود شمع‌ها را به موقع معاوضه کنید، به‌طور مداوم باتری و اتصالات ماشین را چک کنید و فقط قطعات باکیفیت را روی ماشین نصب کنید.

روش تعمیر یا معاوضه کوئل

خودروهای گوناگون به انواع گوناگونی از کوئل تجهیزمی باشند. برخی از این کویل‌ها امکان تعمیرات را دارند اما در دیگر موارد بایستی نسبت به معاوضه آن‌ها عمل کرد. در ادامه نگاهی به روال تعمیر یا معاوضه کویل ماشین خواهیم داشت.

تعمیر کویل نیم‌سوز

اگر کویل به حالت نیم‌سوز درآمده و ولتاژ کافی را به شمع‌ها نمی‌رساند، امکان معاوضه برخی قطعات داخلی آن ازجمله عایق وجود دارد. یقیناً بهتر است این کار توسط برق‌کار و باتری‌ساز انجام شود و در همین میانه قسمت‌های داخلی کوئل تمیزکاری شوند.

معاوضه کوئل

در زیاد تر موارد بهتر است قطعه خراب را با کوئل تازه و باکیفیت معاوضه کنید. برای معاوضه کویل باید ماشین را در محلی صاف و ایمن پارک کرده و اجازه دهید موتور کاملاً خنک شود. کابل منفی باتری را جدا کنید. خودروهای قدیمی طبق معمولً یک کویل دارند اما در خودروهای تازه و مدرن از کوئل‌های جداگانه برای هر سیلندر منفعت گیری می‌شود.

برای یافتن محل دقیق کوئل ماشین به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید. برای جدا کردن کوئل خراب ابتدا سوکت برق متصل به آن را جدا کنید. سپس پیچ‌های کویل را باز کرده و آن را به آرامی بیرون بکشید. کویل تازه را در محل خود قرار داده و پیچ‌های آن را ببندید. سوکت برق را وصل کرده و کابل منفی باتری را متصل کنید و استارت بزنید. اگر ماشین ریپ نزند و موتور لرزش نداشته باشد، کار خود را به درستی انجام داده‌اید.

مراجعه به مکانیک

اگر زمان یا دانش کافی برای معاوضه کویل ماشین را ندارید بهتر است این کار را به یک متخصص بسپارید تا ضمن مطمعن از نصب صحیح کوئل تازه، از صدمه به دیگر قسمت‌ها جلوگیری شود.

نگاهی گذرا به انواع کویل در خودروهای پرفروش ایرانی

هرکدام از خودروهای درون‌سوز حاضر در بازار ایران با دقت به برند سازنده و ساختار پیشرانه، نوع متغیری از کویل را در اختیار دارند. ساده‌ترین نوع کویل‌ها، کویل‌های قدیمی است که با دلکو همراه بودند. این سیستم در پرایدهای موسوم به نیمه انژکتور که به سیستم CLC تجهیزبودند، مورد منفعت گیری قرار می‌گرفت. عیب‌یابی این سیستم به سادگی مقدور نیست و به همین علت است که سایپا بعد از آن به تشکیل پرایدهای انژکتوری با پسوند GLXi روی آورد.

در خودروهای ایرانی مدرن‌تر که سیستم انژکتوری داشتند، از کویل‌های با وایر و سپس کویل‌های قلمی یا بدون وایر منفعت گیری شد. به‌گفتن مثال خودروهای تجهیزبه موتور XU7 پژو کویل به همراه وایر دارند. برای معاوضه این کوئل‌ها بایستی وایر و کوئل به‌صورت کامل عوض شوند. درنهایت به نوع سوم می‌رسیم که در موتور TU5 مورد منفعت گیری قرار گرفته است. این کویل‌ها از نوع قلمی یا بدون وایر می باشند. با دقت به فناوری موتور، کویل‌های قلمی به‌صورت جداگانه یا در قالب یک مجموعه معاوضه خواهد شد.

جمع‌بندی

کویل یا کوئل، قطعه‌ای حیاتی در موتورهای درون‌سوز انژکتوری محسوب می‌شود. همان‌گونه که در نوشته بالا خواندید،‌ این قطعه ماموریت دارد تا ولتاژ باتری را به ولتاژ مناسب برای جرقه‌زنی شمع‌ها تبدیل کند. این قطعه با منفعت گیری از القای الکترومغناطیسی کار می‌کند.

ابراز هرگونه عیب در کویل ماشین، تأثیراتی جدی بر نحوه کارکرد اتومبیل شما به همراه خواهد داشت. روشن نشدن ماشین، ریپ زدن موتور، افت شتاب و کشش، افزایش مصرف سوخت و درنهایت روشن شدن چراغ چک بخشی از این مشکلات می باشند. به این علت اگر هرکدام از عوامل و نشانه‌های خرابی کویل را مشاهده کردید، در مختصر‌ترین زمان ممکن نسبت به معاوضه یا تعمیر این قطعه عمل کنید.

سوالات متداول