به گزارش برنا به نقل از جام جم، بیشتر از ۸۰‌درصد بزرگسالان، روزانه از نوشیدنی‌های کافئین‌دارمصرف می‌کنند و اکنون دانشمندان فهمیدن بهتری از سازوکار تأثیر این عادت بر مغز،به‌اختصاصی درحوزه‌ انرژی و حس رضایت،دارند.برای تعداد بسیاری ازما،عطر قهوه صبحگاهی تنهابوی یک نوشیدنی نیست؛نمادی از تجدید انرژی و اغاز روزی تازه است.این روتین روزمره، چیزی فراتر ازیک محرک ساده است وتأثیر آن برخلق‌وخو اکنون تحت پژوهش علمی قرار دارد.

یک آیین صبحگاهی جهانی 

یک مطالعه مشترک بین دانشگاه‌های بیله‌فلد و ووریک روی بیشتر از ۲۳۰ بزرگسال جوان در طول چهار هفته انجام شد. شرکت‌کنندگان روزانه هفت بار خلق‌وخوی خود را گزارش می‌دادند و اشکار می‌کردند آیا ظرف ۹۰دقیقه قبل قهوه نوشیده‌اند یا نه. این روش که «مثالبرداری تجربی» نام دارد، به پژوهشگران اجازه داد تأثیر قهوه در زندگی واقعی (‌نه فقط در آزمایشگاه) را بسنجند.  نتایج نشان داد بعد از نوشیدن قهوه صبحگاهی، احساسات مثبت همانند شور و نشاط یا حس خوب ‌به‌طور معناداری‌ تحکیم خواهد شد. این تاثییر بیشترین قوت را در دو ساعت و نیم اول بعد از بیداری دارد، سپس ضعیف‌تر می‌شود و مجدد (گرچه کمتر) در آخر روز بازمی‌گردد. 

   
تأثیر زمان مصرف قهوه بر خلق‌وخو 

چرا قهوه صبحگاهی تأثیر بیشتری دارد؟ بخشی از جواب به ساعت زیستی (کرونوبیولوژی) ما برمی‌گردد. هنگامی شب می‌خوابیم، سطح آدنوزین در مغز بالا می‌رود. این مولکول فعالیت عصبی را افت می‌دهد و به بهبود خواب پشتیبانی می‌کند. کافئین با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین، علتآزادسازی زیاد تر دوپامین و نورآدرنالین می‌شود.

نتیجه این مکانیسم هوشیاری زیاد تر و حس مثبت‌تر است.  علاوه ‌بر این‌ بدن ما بعد از یک ‌روز بدون کافئین‌ (یعنی هنگامی صبح بیدار می‌شویم) نسبت به تأثیرات کافئین حساس‌تر است.چون بدن دوره‌ای از ‌ناپدید شدن نسبی‌ کافئین را توانایی کرده است.  امکان پذیر یک سپس روان‌شناختی نیز وجود داشته باشد. زیاد‌ها از آن لحظه اسایش‌قسمت نوشیدن قهوه لذت می‌برند. خود انتظار این لحظه می‌تواند اثری همانند تاثییر تلقینی تشکیل کند و تأثیر شیمیایی کافئین را تحکیم نماید.مسئله دلنشین این است که مطابق یک مطالعه حس خوبی که بعد از قهوه رخ می‌دهد، جدا گانه از عادت مصرف کافئین، کیفیت خواب یا حتی سطح اضطراب یا افسردگی قبل است. این یعنی جواب مثبت به قهوه صبحگاهی تقریبا جهانی است. 

   
مکانیسم مغزی فراتر از طعم 

مطابق تحقیقات تأثیر قهوه بر خلق‌وخو، فقط ناشی از عادت یا ‌ترک علائم افتنیست. حتی افرادی که زیاد به کافئین عادت ندارند، تأثیر مثبتی را گزارش کرده‌اند؛ این نوشته نظریه «فقط تسکین کمبود» را نفی می‌کند.عامل فرد دیگر که در این تحقیق برجسته شد، محیط اجتماعی می بود. در کمال شگفتی، هنگامی شرکت‌کنندگان درحضور دیگران بودند، منافع اضطراب قهوه کمتر می بود. به‌نظر می‌رسد تحریک اجتماعی خود انرژی و احساسات مثبتی تشکیل می‌کند. به این علت تأثیر کافئین کمتر به چشم می‌آید اما دلنشین‌تر این‌که هنگامی افراد خسته‌تر ازحدمعمول بودند،مصرف قهوه تحول بیشتری در خلق‌وخو تشکیل می‌کرد. یعنی تأثیر قهوه هنگامی خستگی زیاد است، زیاد تر مشهود می‌شود. 

   
محدودیت‌ها و هشدارها 

پژوهشگران از تأثیرات مثبت قهوه صبحگاهی استقبال می‌کنند اما به برخی محدودیت‌ها نیز اشاره می‌کنند. کافئین اگر در زمان نامناسب مصرف شود(برای مثال عصر)می‌تواندخواب رامختل کند.این چنین مصرف بیش ازحد کافئین امکان پذیر به عوارضی همانند تحریک‌پذیری یا وابستگی منجر شود.

در مطالعات مورد اشاره این عوارض در اکثریت افراد دیده نشده‌اند ولی برای برخی از افراد (به‌اختصاصی افرادی که حساس‌تر می باشند) دقت به دوز قهوه مهم است.به گفتن ساده، علم قبول می‌کند که قهوه صبحگاهی بیشتر از یک نوشیدنی ساده است؛ یک محرک زیستی و احساسی. زمان طلایی تأثیر آن_ یعنی صبح زود_ با ساختار زیستی مغز ما همخوانی دارد و ‌انتظار لذت‌ از آن، نقش روان‌شناختی قوی دارد. قهوه صبح به‌نوعی یک ساده‌کننده خلق‌وخوست. یک کاتالیزور انرژی و حس مثبت که به ما پشتیبانی می‌کند روز را باانگیزه‌تر اغاز کنیم.