به گزارش برنا و به نقل از  sciencealert؛ تعداد بسیاری از حیوانات به دلایل اجتماعی بیماری خود را نهان می‌کنند. برای مثال، انسان‌های بیمار بعضی اوقات برای رفتن به محل کار—یا حتی سر زدن به میخانه—خطر انتقال بیماری به دیگران را می‌پذیرند.

 

اما کلونی‌های مورچه همانند یک «ابر-اندام‌واره» عمل می‌کنند که برای بقای همه‌ی اعضا کار می‌کند؛ شبیه سلول‌های آلوده‌ی بدن ما که سیگنال «پیدایم کن و بخورم» ارسال می‌کنند. این را تیمی از دانشمندان به رهبری اتریش توضیح می‌دهد.

 

«لانه‌ی مورچه‌ها محل ایده‌آلی برای شیوع بیماری است»

 

«لانه‌ی مورچه‌ها مکانی ایدئال برای ابراز بیماری است، چون هزاران مورچه روی هم حرکت می‌کنند.»

این را اریکا داوسون، بوم‌شناس رفتاری در مؤسسه‌ی علم و فناوری اتریش و نویسنده‌ی مهم این پژوهش، به AFP او گفت.

 

هنگامی مورچه‌های کارگر بالغ به بیماری‌ای مبتلا خواهد شد که می‌تواند در کلونی گسترش اشکار کند، از لانه خارج خواهد شد تا در تنهایی بمیرند.

 

اما مورچه‌های جوان‌تر، یعنی شفیره‌ها، برخلاف آن‌ها تا این مدت داخل پیله محبوس‌اند و امکان مراعات فاصله‌گذاری اجتماعی را ندارند.

 

دانشمندان پیش‌تر دریافته بودند که هنگامی شفیره‌ها دچار بیماری مرگبار خواهد شد، تغییرات شیمیایی اختصاصی‌ای رخ می‌دهد که بویی اشکار تشکیل می‌کند.

 

مورچه‌های کارگر بعد از تشخیص این بو دور هم جمع خواهد شد، پیله را جدا می‌کنند، «سوراخ‌هایی در بدن شفیره تشکیل کرده و درون آن سم تزریق می‌کنند»، به حرف های‌ی داوسون.

 

این سم نقش یک ضدعفونی‌کننده را دارد و هم پاتوژن خطرناک برای کلونی و هم شفیره را از بین می‌برد.

 

آیا شفیره‌ها عمداً خواست مرگ می‌کنند؟

 

برای پژوهش تازه، دانشمندان می‌خواستند بدانند آیا شفیره‌ها فعالانه می‌گویند: «هی، بیا و من را بکش!»

 

ابتدا پژوهشگران بوی تولیدشده توسط شفیره‌های بیمار طوری از مورچه‌های باغی کوچک به نام Lasius neglectus را استخراج کردند. هنگامی این بو را روی شفیره‌های سالم در آزمایشگاه قرار دادند، مورچه‌های کارگر هم چنان آن‌ها را نابود کردند.

 

سپس تیم آزمایش فرد دیگر انجام داد و نشان داد که شفیره‌های بیمار تنها وقتی این بو را تشکیل می‌کنند که مورچه‌های کارگر در نزدیکی باشند؛ این نوشته ثابت می‌کند که این بو پیامی به عمد برای نابودی است.

 

«یک فداکاری ایثارگرانه – اما به سود خودشان»

 

داوسون گفت:

«درست است که این یک فداکاری یا یک حرکت ایثارگرانه است، اما در نهایت به سود خودشان هم هست؛ چون علتمی‌شود ژن‌هایشان باقی بماند و به نسل سپس منتقل شود.»

 

اما یک عضو از کلونی این مسیر را جستوجو نمی‌کند: ملکه‌ها.

 

تیم تحقیق دریافت که هنگامی شفیره‌های ملکه در داخل پیله دچار عفونت خواهد شد، آن‌ها مطلب بویایی هشداردهنده را انتشار نمی‌کنند.

 

«آیا آن‌ها سیستم را دور می‌زنند؟» داوسون می‌گوید این چنین سؤالی برایشان نقل شد.

 

اما آن‌ها به این نتیجه رسیدند که شفیره‌های ملکه سیستم ایمنی زیاد نیرومندتری نسبت به شفیره‌های کارگر دارند و می‌توانند با عفونت مقابله کنند—و همین جهت می‌شود که نیازی به ارسال مطلب قربانی‌کردن نداشته باشند.

 

داوسون امیدوار است پژوهش‌های آینده بازدید کنند که آیا شفیره‌های ملکه وقتی که کاملاً اشکار شود نمی توانند بر عفونت تسلط کنند، خود را فدا خواهند کرد یا نه.

 

این پژوهش در نشریه Nature Communications انتشار شده است.