مطابق یافته‌های تازه دانشمندان، در پستاندارانی که مغز آن‌ها گسترش‌یافته‌تر است، طبق معمولً اندازه جثه نرها و ماده‌ها تفاوت کمتری با یکدیگر دارد. به‌عبارت دیگر، پستانداران با مغز پیچیده‌تر برای بقای نسل و جفت‌گیری به‌اندازه بدنشان متکی نیستند.

در تعداد بسیاری از گونه‌های پستاندار، نرها بزرگ‌تر از ماده‌ها می باشند (یا برعکس). این صفت را دودیسی اندازه جنسیتی (SSD) می‌نامند؛ برای مثال، فُک‌های فیلیِ نر حدوداً ۳ برابر فُک‌های فیلی ماده می باشند. برعکس، دلفین‌های نر و ماده هیچ تفاوتی در اندازه جثه ندارند. انسان‌ها جایی بین دو سر طیف قرار گرفته‌اند؛ انسان نر به‌طور میانگین از انسان ماده بزرگ‌تر است اما در کل جمعیت، همپوشانی‌هایی وجود دارد.

دانشمندان مرکز تکامل میلنر در دانشگاه باث انگلستان برای فهمیدن ربط این صفت با تکامل ژنوم، به شباهت‌های بین ژنوم‌های ۱۲۴ گونه پستاندار نگاه کرده‌اند.

آن‌ها برای مطالعه خود، ژن‌ها را در خانواده‌هایی با عملکردهای شبیه دسته‌بندی کردند و اندازه این خانواده‌های ژن را اندازه‌گیری کردند. آن‌ها دریافتند پدر گونه‌هایی با تفاوت زیاد در اندازه دو جنس، خانواده‌های ژن مرتبط با قوه بویایی بزرگ‌تر و خانواده‌های ژن مرتبط با گسترش مغز کوچک‌تر بودند.

این قضیه امکان پذیر به این معنی باشد که در پستانداران با تفاوت کوچک در اندازه نرها و ماده‌ها (صفتی که «تک‌دیسی» نام دارد) خانواده‌های ژن مرتبط با گسترش مغز بزرگ‌تر است.

نقش پیچیدگی مغز پستانداران در جفت‌گیری

پژوهشگران از یافتن ربط آماری بین SSD بزرگ و خانواده‌های ژن گسترده برای کارکرد بویایی غافلگیر شدند. مسئله غافلگیرکننده‌تر برای آن‌ها این می بود که خانواده‌های ژن کوچک‌تر همان‌هایی بودند که با گسترش مغز ربط داشتند.

پژوهشگران می‌گویند در گونه‌های دارای SSD بزرگ، صفاتی همانند حس بویایی امکان پذیر در شناسایی جفت‌ها و قلمروها نقشی مهم داشته باشد.

برعکس، پستانداران با SSD کوچک‌تر روی گسترش مغز خود متمرکزند و ساختارهای اجتماعی و درنتیجه راه حلهای جفت‌یابی پیچیده‌تری دارند؛ یعنی آن‌ها با ابزاری غیر از اندازه جثه، برای یافتن جفت و تولیدمثل رقابت می‌کنند.

به این علت، به گمان زیادً در پستانداران با SSD کوچک‌تر خانواده‌های ژن مرتبط با عملکردهای مغز گسترده‌تر می باشند و این جانوران رفتارهای پیچیده‌تری در جفت‌گیری و تولیدمثل نشان خواهند داد. برای مثالً امکان پذیر در این جانوران هر دو والد از فرزندان نگهداری کنند، یا سیستم تولیدمثل تک‌جفتی حاکم باشد.

این نتایج مشخص می کند اندازه جثه در برخی از گونه‌ها عامل جنسیتی مهمی در انتخاب جفت و بقاست اما در برخی پستانداران، این عامل اهمیت چندانی ندارد.

اکنون برای پژوهشگران مهم است که بدانند صفاتی همانند SSD چطور روی تکامل مغز و ژنوم ما تاثییر گذاشته‌اند. آن‌ها این چنین تصمیم دارند در پژوهش‌های آینده نقش اندازه اندام‌های تولیدمثلی پستانداران را در تکامل ژنوم آن‌ها بازدید کنند.

نتایج این پژوهش در مجله Nature Communications انتشار شده است.