به گزارش خبرنگار فرهنگی ، گمانه‌زنی‌های بسیاری درمورد برگشت برنامه «جام‌جم» به آنتن تلویزیون نقل شد. برنامه‌ای که مقصد مهم آن، او گفت‌وگوهای چالشی، صراحت و نقد تلویزیون در خود تلویزیون می بود.

در ابتدا شایعاتی به گوش رسید مبنی بر این که «جام‌جم» دیگر به آنتن تلویزیون باز نخواهد گشت. اما بعد از چند ماه، این برنامه با دکور و شکل و شمایل تازه و اضافه شدن آیتم‌هایی به شبکه یک برگشت، یقیناً با تحول زمان پخش از دوشنبه به سه‌شنبه.

با این حال، به نظر می‌رسد «جام‌جم» دیگر قرار نیست به همان شکل قبل ادامه یابد و خبری از مناظرات چالشی و جنجالی نیست. تنها آن شبِ جنجالی با وجود مهران مهام و عبارت معروف «صداوسیما تبدیل به پادگان شده»، شبِ خاصی می بود که حقیقتاً در این برنامه صراحت و شجاعتِ نقد مشاهده می‌شد.

یقیناً شب‌های گفتمان رسانه‌ای در روبه رو با مشکلاتها و در فرآیند ساخت آثار نمایشی و او گفت و گو‌های دیگر، سودمند و سازنده‌اند، اما کارکرد مهم «جام‌جم» قرار می بود صراحت، انتقاد و جنجال باشد.

با این که مصطفی هیودی، تهیه‌کننده برنامه، در اظهارنظرهای خود و پیگیری‌های خبرنگار تسنیم این قضیه را رد می‌کند که فشاری از طرف مدیران تلویزیون برای تعدیل انتقادات و افت هیاهوی برنامه داخل شده باشد، شایعه ها بعد از شبِ مهران مهام و آن اظهارات جنجالی به اوج خود رسید.

اما آیا «جام‌جم» در تلاش است که فضا را آرام‌تر کند یا می‌خواهد او گفت‌وگوهای صریح خود را به شکلی دیگر مدیریت کند؟ در او گفت‌وگوی تکه دهم، سخن بگویید‌های سبحان یحیایی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و رامین شمسایی‌نیا، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ارتباطات، مسیر متغیری را جستوجو کرد.

در این تکه، نکاتی نقل شد که نشان می‌داد صداوسیما از نقد خود هراسی ندارد. بلکه در واقع می‌خواهد این نقدها نقل شوند تا به مدیران پشتیبانی کند. مصطفی هیودی نیز در اظهارنظر تازه خود به این مسئله اشاره کرده است.

او خبرداد: «برخلاف برخی اظهارنظرها و هجمه‌های مجازی، هیچ فشاری از طرف ما برای افت صراحت و شفافیت در برنامه داخل نشده است. مدیران صداوسیما، به‌اختصاصی مرکز سیمرغ، نه تنها از ما حمایتکرده‌اند، بلکه از ما خواسته‌اند که جنجالی‌تر و تندتر داخل جزئیات شویم تا به بهبود رویکردها و روندهای رسانه‌ای سازمان پشتیبانی کنیم.»

اما از این او گفت و گو هم بگذریم؛ آیا در دیگر رسانه‌ها هم به نقد خودشان می‌پردازند و کار صحیحی است؟ احتمالا از یک نظر این اتفاق، منطقی و درست به نظر آید و حکمِ یک تلنگر برای مدیران فرهنگی و رسانه‌ای خصوصاً اهالی ساختمان شیشه‌ای را داشته باشد.

چرا که در اهدافِ سازندگان این برنامه آمده؛ «تلاش دارند  با دعوت از کارشناسان و چهره‌هایی با هر سلیقه و ایده سیاسی و اجتماعی به‌طور فراگیر به مسائل و معضلات پیش روی فرهنگی در جامعه بپردازند و در همین جهت هم ضمن نقد و بازدید رسانه‌های زرد و تبیین افکار عمومی، از برخی موضوعات مغفول‌مانده پرده‌برداری کند و سیاست‌های غلط برخی از رسانه‌ها را آشکار سازد. در واقع می‌خواهد با نقد برخی از موضوعات مغفول‌مانده فرهنگی هنری و رسانه‌ای، تلنگری به مدیران ارشد فرهنگی و رسانه‌ای بزند.»

با این حال، آیا در دیگر رسانه‌ها نیز این چنین نقدهایی به خودشان داخل می‌شود و آیا این عمل صحیح است؟ احتمالا این اتفاق منطقی و سودمند باشد و برای مدیران فرهنگی و رسانه‌ای، به‌اختصاصی اهالی ساختمان شیشه‌ای، تلنگری به حساب آید.

اهداف سازندگان برنامه «جام‌جم» این است که با دعوت از کارشناسان و چهره‌های گوناگون با هر سلیقه سیاسی و اجتماعی، به مسائل و معضلات فرهنگی جامعه بپردازند و از نقد رسانه‌های زرد و تبیین افکار عمومی، برخی موضوعات مغفول‌مانده را برجسته کنند. در واقع، مقصد این است که با نقد مسائل فرهنگی، هنری و رسانه‌ای، به مدیران ارشد فرهنگی و رسانه‌ای تلنگری زده شود.

اما در کنار همه این موارد، نباید دست‌اندرکاران برنامه اجازه دهند که «جام‌جم» گرمای ناشی از نقدهای تند و تیز مهمانانش را از دست بدهد. ملزوم است که مهمانان هم بدون سختی و «نطق‌کشی‌هایی» که در رابطه آن زیاد سخن بگویید شده است، در برنامه وجود اشکار کنند. بعضی اوقات شنیده می‌شود که دست‌اندرکاران این برنامه برای انتخاب مهمانان با جواب‌های منفی از شخصیت‌های شناخته‌شده روبه رو خواهد شد.

علاوه بر این، برخی باور دارند که موضوعات باید به‌روزتر و مرتبط‌تر با اتفاقات رسانه ملی و پلتفرم‌ها انتخاب شود. انتخاب موضوعاتی چون فرآیند سریال‌سازی، برنامه‌سازی و روال جهانی مخاطب، موضوعات خوبی می بود، اما بعضی اوقات پرداختن به برخی موضوعات، مسیر برنامه را به سمت مسائل غیر فرهنگی، هنری و رسانه‌ای می‌برد.

به نظر می‌رسد باید اجازه دهیم «جام‌جم» همان «جام‌جمی» باقی بماند که از ابتدا پیش رفت، نه این که به برنامه‌ای دور از اهداف مهم خود تبدیل شود. اگر قرار است خود را نقد کنیم، این نقد باید به‌طوری باشد که هم برای مدیران و دست‌اندرکاران سازنده باشد و هم تریبونی برای انتقال دغدغه‌ها، گله های‌ها و انتقادات مردم باشد.

مخاطب باید بداند که «جام‌جم» تریبون مهم نظرات و انتقادات آن‌ها است و صداوسیما از این نظرات و گفتمان‌های سازنده استقبال می‌کند تا به تعالی و پیشرفت دست یابد، نه این که آرام آرام ناظر برنامه‌ای تشریفاتی باشد.

انتهای مطلب/