به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

مرکز مدیریت بیماری های واگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت در چندین گزارش، آخرین حالت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان، تیفوئید، دسانتری و بیماری های منتقله از آب و غذا در سال ۱۴۰۳، نتایج ویروس های تنفسی شناسایی شده در خردادماه امسال و این چنین تب دنگی، چیکونگونیا و زیکا تا ۷ تیر ۱۴۰۴ را انتشار کرد.

به گزارش وبدا، بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوانات (زئونوزها) به بیماری‌های عفونی حرف های می‌شود که بین جانوران (عموماً مهره‌داران) و انسان به طور طبیعی قابل انتقال می باشند. این بیماری‌ها می‌توانند توسط عوامل مختلفی از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها و پریون‌ها تشکیل شوند. از با اهمیت ترین این بیماری ها که در سرزمین ما وجود دارد، می توان به تب مالت، سالک، هاری، سیاه زخم، کیست هیداتیک، لپتوسپیروز و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو اشاره کرد.

آخرین حالت برخی بیماری ها در سرزمین

از طرف دیگر به دلایل گوناگون، خطر ورود بیماری های دیگر همانند جنون گاوی، تب دره ریفت، آنفلوانزای پرندگان و… را نباید نادیده گرفت. بر پایه گزارشهای سازمان بهداشت جهانی، از بین عوامل بیماری زای عفونی، ۶۰ درصد از حیوانات به انسان منتقل می شوند و از بین ۱۵۶ بیماری نوپدید شناخته شده در انسان، ۷۵ درصد آن از بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان می باشند. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌ها، مراعات بهداشت شخصی، پرهیز از تماس با حیوانات آلوده اهلی و وحشی یا واکسیناسیون حیوانات اهلی و مصرف فرآورده‌های دامی سالم پیشنهاد می‌شود.

ثبت ۴۰۹ هزار مورد حیوان گزیدگی در سال قبل

حیوان گزیدگی از صدمه های جدی است که تبدیل بیماری هاری می شود، در سال قبل ۴۰۹هزارو ۲۲۱ مورد (مقدار ابراز ۴۷۶ در صد هزار نفر) در سرزمین شناسایی شد که همه آن ها برای انجام عمل های پیشگیری شامل شستشوی محل گزش و تزریق واکسن و سرم به واحد های مراقبت و پیشگیری از هاری مراجعه کرده اند.

بیشترین حیوان گزیدگی در استان ها تهران و شمال سرزمین

بیشترین موارد حیوان گزیدگی در استان تهران و سپس از آن در استان های گیلان و مازندران و گلستان اتفاق افتاده است. در این سال ۲۴ مورد ابتلا به هاری که تبدیل مرگ شده است شناسایی شد. متاسفانه تعدادی از این موارد بعد از حیوان گزیدگی یا به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه نکرده و یا مرحله های درمان و واکسیناسیون را به طور کامل انجام نداده اند. بیشترین موارد مبتلا به هاری در استان مازندران سپس گیلان، البرز و کرمان گزارش شده است ولی امکان ابراز آن در همه استان ها وجود دارد.

تشخیص ۷۹ مورد تب خونریزی دهنده کریمه کنگو

تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) از عفونت های ویروسی در سرزمین است که از طریق گزش کنه یا ذبح غیر بهداشتی دام و قطعه قطعه کردن گوشت یا تماس با ترشحات و خون بیمار مبتلا اتفاق می افتد. در سال قبل، ۷۹ مورد تشخیص داده شده و ۵ مورد از آنها تبدیل مرگ شده است.

بیشترین موارد بیماری در استان سیستان و بلوچستان و کرمان اتفاق افتاده است. با اهمیت ترین عمل پیشگیری ذبح دام در کشتارگاه و عدم دستکاری کنه و مراجعه سریع در موارد مبتلا به تب در موارد تماس ذکر شده می باشند.

تب مالت و ثبت نزدیک به ۲۰ هزار مورد آن در سرزمین

تب مالت از بیماری های عفونی باکتریایی شایع در سرزمین است که با اهمیت ترین راه ابتلای آن منفعت گیری از فراورده های لبنی غیر پاستوریزه و غیر بهداشتی و تماس با دام ها است. ۱۹۹۷۲ مورد (مقدار ابراز ۲۳ در صد هزار نفر) در سال ۱۴۰۳ در سرزمین شناسایی شده است که بیشترین موارد در استان های خراسان رضوی و آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل گزارش شده است.

پیشگیری از ابتلا به این بیماری علاوه بر مصرف فراورده های لبنی پاستوریزه و منفعت گیری از فراورده های دامی مورد تایید سازمان دامپزشکی، واکسیناسیون دام ها برعلیه بروسلوز در دام توسط دامداران است.

۸۲۶۷ مورد سالک در سرزمین/ سالک در ۱۹ استان سرزمین بومی است

لیشمانیوز پوستی(سالک) از طریق گزش پشه خاکی منتقل می شود و در ۱۹ استان سرزمین بومی است. ۸۲۶۷ مورد(مقدار ابراز ۱۰ در صدهزار نفر) در سال ۱۴۰۳، شناسایی شده است. بیشترین موارد از استان های اصفهان، خراسان رضوی و فارس گزارش شده است.

متاسفانه موارد بیماری در دیگر استان ها هم به علت مسافرت به استان های آلوده شناسایی شده است. نزدیک به ۲ ماه بعد از گزش پشه خاکی یک جوش کوچک تشکیل شده و تشکیل زخم می کند. در صورت تشکیل هر ضایعه پوستی، افراد باید پیش از ۱۰ روز به مراکز خدمات جامع سلامت برای تشخیص و درمان رایگان مراجعه کنند.

آخرین حالت برخی بیماری ها در سرزمین

سیاه زخم؛ بیماری بومی و گزارش ۱۴۲ مورد ابتلا به سیاه زخم پوستی

سیاه زخم نیز در ایران بومی است عمدتا به جستوجو تماس مستقیم با داشتن جراحت پوستی با دام آلوده و یا مصرف گوشت و فرآورده های آلوده و یا تنفس هوای آلوده به خصوص در اصطبل دارای دام بیمار در انسان تشکیل بیماری می کند. شایعترین شکل بیماری، سیاه زخم پوستی است و لی موارد گوارشی و تنفسی حتی با درمان مقدار مرگ و میر بالا دارد. سال قبل، ۱۴۲ مورد مبتلا به سیاه زخم پوستی ثبت شده و بیشترین موارد از استان های آذربایجان غربی، اصفهان و چهار محال و بختیاری شناسایی شده است که همه انها بهبود یافته اند.

شناسایی ۷۰۶ مورد لپتوسپیروز در سرزمین به اختصاصی بین کشاورزان و شالیکاران

لپتوسپیروز عفونت باکتریایی است که مخزن مهم آن موش ها و دیگر حیوانات می باشند. این بیماری در کشاورزان به اختصاصی شالیکاران شایع و موارد مبتلا از طریق تماس پوست با آب آلوده (شستشوی دست و صورت یا قدم زدن در آب و یا شنا) یا مصرف آن یا تماس پوست با خاک آلوده است.

موارد مبتلا در سال قبل، ۷۰۶ مورد شناسایی شده است که بیشترین موارد از استان های گیلان، مازندران و گلستان و خوزستان گزارش شده است. مراعات نکات بهداشتی در زمان تماس با آب و مصرف آن در پیشگیری از این بیماری زیاد مهم و الزامی است.

۸۳۸۹ مورد مارگزیدگی و مرگ ۵ نفر در سرزمین

مارگزیدگی از صدمه های شایع در سرزمین است که سال قبل، ۸۳۸۹ مورد آن (مقدار بروز۱۰ در صد هزار نفر) شناسایی شد و جهت مرگ ۵ مورد شده است. بیشترین موارد در استان های سیستان و بلوچستان، خوزستان و کرمان اتفاق افتاده است. در صورت مارگزیدگی بلافاصله باید به نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت و یا بیمارستان مراجعه کرد.

عقرب گزیدگی در سرزمین با ابراز بالا؛ ۸۱ هزار مورد و ۴ مورد مرگ

عقرب زدگی در ایران دارای مقدار ابراز بالا می باشد به طوری که سال قبل، ۸۱۴۰۶ مورد (مقدار ابراز ۹ در صد هزار نفر) عقرب زدگی با ۴ مورد مرگ شناسایی شده است. بیشترین موارد از خوزستان، سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان گزارش شده است. در صورت عقرب زدگی نیز باید بلافاصله به نزدیکترین مرکز خدمات سلامت و یا بیمارستان مراجعه کرد.

آخرین حالت برخی بیماری ها در سرزمین

تیفوئید در ایران

تیفوئید یا حصبه، یک بیماری باکتریال سیستمیک است که شروعی تدریجی داشته و با تب ممتد، سردرد و حالت گیجی، ضعف، بی اشتهایی، کندی نبض، بزرگی طحال، لکه های قرمز روی تنه (Rose spots) سرفه بدون خلط، یبوست و یا اسهال همراه است. بر پایه گزارش سازمان جهانی بهداشت، برآورد شده سالانه نزدیک به ۹ میلیون نفر به تیفوئید مبتلا و ۱۱۰ هزار نفر جان خود را بر تاثییر این بیماری از دست می دهند و تخمین زده می شود بیشترین ابراز مربوط به مناطق جنوب شرق آسیا، مدیترانه شرقی و منطقه آفریقا است.

سال ۱۴۰۳ در کل ۵۵۷ مورد تحت گفتن موارد مشکوک، محتمل یا قطعی تیفوئید گزارش شده است که نسبت به تعداد موارد گزارش شده در سال ۱۴۰۲ (۱۱۷۱مورد) ۵۲.۵ درصد افت داشته است. ۶۸ درصد از موارد گزارش شده در مناطق شهری و دیگر موارد در مناطق روستایی و عشایری سکونت داشته اند.

شایع ترین علائم گزارش شده در مبتلایان

۵۳.۶۸ درصد از مبتلایان، مونث و ۴۶.۱۴ درصد نیز مذکر بوده اند. ۹۸ درصد مبتلایان شناسایی شده، ملیت ایرانی داشته اند. شایع ترین علائم گزارش شده در مبتلایان تب زیاد تر از ۱ هفته (در۷۱.۱ درصد موارد)، سردرد و اختلال هوشیاری (۱۴.۵۴ درصد) و بثورات جلدی (۱۳.۴۶ درصد) بوده است.

از مجموع موارد گزارش شده در نظام مراقبت تیفوئید۱۲۰ مورد به گفتن مورد قطعی، ۲۵۵ در گروه محتمل و ۱۸۲ مورد به گفتن مورد مشکوک طبقه بندی شده اند. مطابق بخشنامه های ابلاغی، کلیه ایزوله های شناسایی شده به گفتن salmonella spp باید جهت تایید به آزمایشگاه مرجع سلامت ارسال شوند که مورد قطعی تیفوئید نیز فقط به مواردی اطلاق خواهد شد که تشخیص به تایید آزمایشگاه مرجع کشوری رسیده باشد.

بازدید شرایط بهداشتی در موارد گزارش شده به گفتن مورد قطعی تیفوئید حاکی از آن است که در ۶.۷ درصد مبتلایان منبع های آب آشامیدنی غیرایمن بوده (شامل آب چاه، منبع، چشمه، رودخانه و دیگر منبع های) این چنین ۶.۷ درصد مبتلایان نیز از توالت غیربهداشتی منفعت گیری کرده اند.

ثبت ۶۵۳۶ مورد دیسانتری یا اسهال خونی در سرزمین در سال ۱۴۰۳

بر پایه اطلاعات ثبت شده در نظام کشوری مراقبت بیماری های واگیر، طی سال ۱۴۰۳ در کل ۶۵۳۶ بیمار با تابلو بالینی دیسانتری(اسهال خونی) شناسایی و به واحدهای اراعه دهنده خدمات سلامت گزارش شده است.

در برنامه کشوری مراقبت بیماری های منتقله از آب و غذا، دیسانتری در گروه بیماری های مشمول گزارش دهی بوده و کلیه موارد با تابلو بالینی اسهال خونی باید به حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی سرزمین گزارش شود.

بیشتر از ۵۲ درصد مبتلایان دیسانتری کودکان کمتر از ۱۰ سال بوده اند

بر پایه اطلاعات حاضر نزدیک به ۷۲ درصد موارد ابتلا در مناطق شهری و ۲۸ درصد در نقاط روستایی سکونت داشته اند. ۵۵ درصد از موارد ابتلا مذکر و دیگر موارد مونث بوده اند. زیاد تر موارد دیسانتری در کودکان به وقوع مدام است به صورتی که نزدیک به ۵۲.۷ درصد از مبتلایان در گروه سنی کمتر از ۱۰ سال بوده اند.

۶۰ درصد موارد دسانتری در ۶ ماه اول سال

نرخ بستری در کل مراجعین با شکایت دیسانتری ۵۸.۰۵ درصد بوده و ۴۱.۹۵ درصد موارد به طور سرپایی درمان شده اند. موارد دیسانتری در همه ماه های سال گزارش شده است ولی بسیاری موارد در نیمه ابتدای سال زیاد تر بوده است و نزدیک به ۶۰ درصد موارد طی ۶ ماه ابتدای سال رخ داده است.

مراعات بهداشت دست و شستشوی صحیح دست ها به اختصاصی سپس از اجابت مزاج، قبل از تهیه و صرف غذا، منفعت گیری از توالت بهداشتی و دفع بهداشتی فاضلاب، منفعت گیری از آب آشامیدنی ایمن و بهداشتی، شستشو و ضد عفونی صحیح میوه و سبزیجات از جمله عمل های مهم جهت پیشگیری از ابتلا به اسهال خونی است.

حالت طغیان بیماری های قابل انتقال از آب و غذا در سرزمین در سال ۱۴۰۳

بیماری های منتقله از آب و غذا یک مشکل سلامت عمومی رو به رشد در دنیا بوده و با تاثییر بر سیستم مراقبت های بهداشتی، افت منفعت وری، به خطر انداختن توریسم و تجارت اثرات اجتماعی اقتصادی قابل توجهی به همراه دارد. بر پایه نظام مراقبت بیماری های واگیر در سرزمین، طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا در گروه بیماری های مشمول گزارش سریع است و چنانچه دو نفر یا زیاد تر که از یک غذا یا آشامیدنی مشترک منفعت گیری کرده اند، بیمار شده و علائم بالینی مشترکی داشته باشند به گفتن وقوع طغیان بیماری منتقله از آب و غذا بوده و باید به سیستم سلامت گزارش تلفنی سریع شود.

این چنین در صورت افزایش تعداد بیماران با علائم گوارشی از قبیل اسهال، استفراغ، تهوع، دل درد و دیگر علایم همراه مشاهده شود نیز مراتب باید به طور سریع گزارش شود. در جواب به هر طغیان برسی های ملزوم در قالب برسی های اپیدمیولوژیک، برسی های محیطی و برسی های آزمایشگاهی توسط تیم های عکس العمل سریع انجام می شود.

سال قبل ۴۵۰۰ طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا در سرزمین گزارش شد

در سال ۱۴۰۳ در کل ۴۵۱۲ طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا در سرزمین گزارش و به ثبت رسیده است. به جستوجو وقوع این تعداد طغیان تعداد موارد ابتلا، بستری و مرگ به ترتیب ۲۲۳۷۵ نفر، ۱۵۲۹ نفر و ۲۷ مورد و بر این مبنا نرخ بستری و نرخ کشندگی به ترتیب ۶.۸۳ درصد و ۰.۱۲ درصد بوده است.

زیاد تر طغیان ها خانگی بوده است

تعداد مبتلایان در هر طغیان از حداقل ۲ تا حداکثر ۶۸۴ نفر متغیر بوده است اما تعداد بیماران در ۹۶ درصد طغیان‌ها کمتر یا مساوی۱۰ نفر بوده است. اگرچه زیاد تر طغیان ها از نوع طغیان های خانگی بوده است (۷۷ درصد) ولی۲۲۰ مورد از طغیان های گزارش شده به جستوجو برگزاری مراسم جمعی از قبیل جشن تولد، عروسی و یا مراسم های مذهبی بوده است.

۱۴۶ طغیان در مراکز تجمعی از قبیل اردوگاه، آسایشگاه، خوابگاه دانشجویی، سرباز خانه و مراکز نظامی، مهد کودک، مدرسه، خوابگاه دانش آموزی و یا مهمان شهر اتباع خارجی رخ داده است. نزدیک به ۶۸ درصد از طغیان ها در طول ۶ ماهه ابتدای سال و نزدیک به ۵۶ درصد موارد در مناطق شهری یا حاشیه شهر به وقوع مدام است. تابلو بالینی در زیاد تر طغیان ها سندرم اسهال حاد آبکی (۴۶.۸۸ درصد) و سندرم مسمومیت غذایی (۴۳.۵۹ درصد) بوده است.

نتایج ویروس های تنفسی شناسایی شده (۲۱ پاتوژن تنفسی) / خرداد ۱۴۰۴

در خرداد ماه سال جاری(۱۴۰۴)، ویروس کووید۱۹ با ۱۱.۷ درصد در راس ویروس های در گردش قرار داشته است.

نتایج دیده وری (۲۱ پاتوژن تنفسی)

به منظور رصد و پایش ویروس های در گردش بیماریهای حاد تنفسی، دیده وری مولتی پلکس(۲۱ پاتوژن تنفسی) در دانشگاه های منتخب علوم پزشکی تهران، ایران، شهید بهشتی و هرمزگان از مرداد ماه سال ۱۴۰۲ اغاز شده و در اردیبهشت ماه سال جاری، تعداد ۱۱۱ نمونه از نظر ۲۱ پاتوژن تنفسی، تحت آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان دهنده آن است که ویروس کووید۱۹ با ۱۱.۷ درصد، رینوویروس با ۵.۴ درصد و ویروس های پارا آنفلوانزا و متاپنوموویروس(HMPV) با ۴.۵ درصد در راس ویروس های در گردش است.

حالت بیماری تب دنگی، چیکونگونیا و زیکا سرزمین

مطابق آخرین آمار مرکز مدیریت بیماری های واگیر، از ابتدای سال تا ۷ تیر امسال، ۲۲۲ مورد بیمار مبتلا به تب دنگی در سرزمین شناسایی شده است. از این تعداد، ۲۱۹ مورد در شهرستان چابهار گزارش شده که ۲۱۵ مورد آن بومی و ۴ بیمار شناسایی شده مربوط به آلوده شدگان در سرزمین پاکستان بوده‌اند. این چنین، یک مورد در زاهدان و دو مورد در ایرانشهر گزارش شده است که هر سه بیمار سابقه سفر به چابهار داشته‌اند.

این چنین در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۱۱۲۶ مورد تب دنگی در سرزمین تشخیص داده شده است که تعداد ۹۲۲ مورد آن در داخل سرزمین رخ داده است و انتقال محلی محسوب می شود و مابقی بیماران در خارج از سرزمین به بیماری دچار شده اند.

در سال ۱۴۰۳، پنج مورد بیمار مبتلا به چیکونگونیا گزارش شده است که همه موارد سابقه سفر به خارج ازکشور داشته اند. این بیماران در شهرستان های چابهار و تهران تشخیص داده شده اند. این چنین مورد مبتلا به زیکا گزارش نشده است.

حالت سرزمین از نظر وجودناقل

در همه مبادی مرزی زمینی، ریلی، دریایی و هوایی بین المللی مراقبت حشره شناسی انجام می شود. اولین گزارش صید پشه آئدس اجیپتی در اسفند سال ۱۳۹۸ در شهرستان بندرلنگه استان هرمزگان گزارش شده است.

اکنون پشه آئدس اجیپتی در استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان (چابهار و کنارک)، بوشهر (عسلویه و کنگان)، فارس (شهرستان مهر) و آئدس آلبوپیکتوس در همه نقاط استان گیلان، در شهرستان های رامسر، تنکابن، عباس آباد، محمودآباد و نور استان مازندران و شهرستان بیله سوار استان اردبیل، شهرستان های خدافرین، هوراند و کلیبر استان آذربایجان شرقی گزارش شده است.